اختلال خواب به مجموعه ای از شرایطی گفته می‌شود که به دلیل عوامل مختلفی اعم از بیماری‌ها یا استرس زیاد به طور مستمر مانع از خوب خوابیدن فرد می شوند و این اختلال در جوامع امروزی به سرعت در حال گسترش است. این بیماری در واقع ، نوعی بیماری تلقی می شود که مدت زمان و نیز کیفیت خواب را تحت الشعاع قرار داده و مانع خوابیدن فرد می شود ؛ در نتیجه ، سبب بروز تغییرات منفی بر سلامت بدن و کیفیت زندگی می شود. اگر گمان می‌کنید دچار اختلالات خواب شده اید ، لازم است در اسرع وقت نسبت به تشخیص و درمان این مشکل اقدام کنید ؛ زیرا اگر این مشکل به موقع درمان نشود ، پیامدهای منفی آن می تواند منجر به بیماری ها و عوارضی شود. اختلال خـواب توسط دکتر مونا حجازی ، بهترین متخصص بیماریهای مغز و اعصاب در تهران که در زمینه درمان بیماری ها و اختلالات مربوط به مغز ، نخاع و سیستم عصبی تخصص دارد تحت درمان قرار می گیرد.
تعریف کامل از اختلال خواب
این عارضه به شرایطی اطلاق می شود که کیفیت و زمان یا حتی بازه زمانی خواب تحت تاثیر عواملی قرار بگیرد. این مشکل می تواند میزان عملکرد شخص را در بیداری تحت تاثیر بگذارد. تمامی افراد به ۷ الی ۸ ساعت استراحت برای مغز نیاز دارند و مغز تنها در خواب است که استراحت می کند و می تواند برای دیگر کارکرد ها آماده باشد. در مواردی که افراد به هر دلیلی دچار بد خوابی یا بی خوابی می شوند به اختلال خواب دچار شده اند. این عارضه بر رفتارها و برخورد اشخاص با یکدیگر و انجام کارهای روزانه را تحت تاثیر قرار می دهد. از این رو به میزان اهمیت خواب پی خواهید برد.
تشخیص اختلال خواب
در مواردی که در خواب دچار تغییراتی شده اید بهتر است که برای اطلاع دقیق از دلیل این شرایط به وجود آمده بایستی به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید که جهت تشخیص اختلال خواب به شما کمک شایانی کند. این بیماری را نمی توان به خودی خود تشخیص داد. در زمان بررسی و مدیریت این وضعیت دکتر از شما پرسش هایی را می پرسد که بهتر است دقیق جواب دهید که بتوانید به یافتن راه کار درمانی کمک شایانی داشته باشید. بسیاری از پزشکان برای مشخص شدن علت ابتلا به اختلال خواب از برخی آزمایشات کمک می گیرند که در ادامه به آن پرداخته ایم. عبارتند از :
- تست خواب : ابتدایی ترین آزمایشی است که عموما برای تشخیص اختلال خواب از آن استفاده می شود. در این روند حرکات بدن ، امواج مغز و حتی میزان اکسیژن مغز نیز مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت.
- الکتروانسفالوگرام : در این تست فعالیت فیزیکی مغز مورد ارزیابی و بررسی قرار می گیرد که بروز هر نوع ایراد را به شما نشان خواهد داد.
- آزمایش خون ژنتیک : این بیماری می تواند به دلیل وراثت به وجود آمده باشد در نتیجه می توان با دریافت این تست به این نتیجه رسید که عارضه به دلیل ارثی بوده یا علتی دیگر دارد.
چه عواملی باعث اختلال خواب می شوند ؟
بیماری ها ، شرایط و ناهنجاری های مختلفی می توانند باعث بروز اختلال خواب شوند. مهم ترین این عوامل شامل :
- آلرژی‌ها و مشکلات تنفسی
- تکرر ادرار
- وجود دردهای مزمن
- آرتروز
- فیبرومیالژیا
- بیماریهای التهابی روده بزرگ
- سردردهای مداوم و میگرن
- درد مداوم پایین کمر
- استرس و اضطراب
علائم اختلال خواب
علائم اختلالات خواب ، می تواند بسته به شدت و نوع این اختلالات در افراد مختلف متفاوت باشد. اما علائم کلی اختلال خواب عبارتند از :
- مشکل در به خواب رفتن یا خواب ماندن
- حواس پرتی و عدم داشتن تمرکز
- ضعف و خستگی در طول روز
- میل شدید به چرت زدن در طول روز
- بدخلقی، زودرنجی و اضطراب
- افسردگی
انواع اختلالات خواب
انواع مختلفی از اختلال خواب وجود دارد و هر یک علائم خاص خود را دارند و نحوه درمان هر کدام نیز با دیگری متفاوت است. به طور کلی در پزشکی ، بالغ بر صد نوع اختلال خـواب تعریف شده که از اصلی ترین آن ها می توان به موارد ذیل اشاره داشت :
- مشکل در به خواب رفتن
- برخاستن از خواب به سختی
- اختلال در بیدار ماندن
- مشکل در نتظیم برنامه خواب و بیداری
- انجام حرکات ناهنجار در حین خواب
- کابوس دیدن در خواب
- خوابگری ( راه رفتن در خواب )
درمان اختلال خواب
روش درمان اختلالات خواب ؛ می تواند بسته به انواع اختلال خواب و عامل زمینه‌ای به وجود آورنده آن ، متفاوت باشد. لازم به ذکر است که اختلالات خواب در بیماران مبتلا به بیماری های مغز و اعصاب ؛ از قبیل صرع و سکته مغزی ، می تواند بسیار شایع باشد. از این رو هر گونه اختلالات غیرطبیعی و مداوم در خواب این دسته از بیماران ، حتما باید مورد آزمایش قرار گیرد. با وجود تفاوت های زیادی که در روش‌های درمان اختلال خـواب وجود دارد ، معمولا برنامه درمان هر نوع از این اختلالات شامل ترکیبی از درمان های پزشکی و تغییراتی در سبک زندگی بیمار می باشد.
درمان اختلال خواب با دارو
دارودرمانی ، متداول ترین درمان انواع اختلال خواب می باشد ؛ البته برای هر نوع اختلال خـواب ، داروی مخصوص همان تجویز می شود. داروهای رایج برای درمان اختلالات خواب عبارتند از :
- داروهای خواب آور
- مکمل های ملاتونین
- داروهای ضد آلرژی
- داروهای مخصوص درمان عامل اصلی اختلال خـواب
به طور کلی بدن ما به چه مقدار خواب نیاز دارد ؟
باید بدانید که همه در هر سن و جنسیتی به مقدار مشخصی خواب نیاز دارند و این موضوع یکی از ضرورت های موثر در کارکرد بدن فرد می باشد. وابسته به سن و شرایط فیزیکی امکان دارد بدن شما به مقدار متفاوتی خواب نیاز داشته باشد ، اما به طور میانگین یک انسان بالغ به ۷ الی ۹ ساعت خواب مفید در طول شب نیاز دارد. با دریافت خواب کافی شما می توانید از ابتلا به اختلال خواب در امان باشید به عنوان مثال کودکان و نوجوانان از افراد بالغ و بزرگسال خواب بیشتری نیاز دارند و دلایل آن بودن در سن رشد و غیره می باشد.
چه مواردی احتمال ابتلا به اختلال خواب را در افراد افزایش می دهد ؟
امکان دارد که شما در خطر بیشتری برای دچار شدن به این مشکل قرار داشته باشید ر صورتی که موارد زیر را دارید :
- یک بیماری خاص دارید
- دچار استرس هستید
- ساعت ها و شیفت های طولانی مشغول کار هستید
- در خانواده سابقه ابتلا به اختلال خواب را داشته اید و این مشکل می تواند به صورت ژنتیکی در شما رخ دهد
همچنین باید بدانید که تحقیقات نشان می دهند زنان بیش از مردان به این مشکل دچار می شوند و این موضوع آنها را بیشتر تحدید می نماید. ضمنا در سنین بالاتر نیز ابتلا به این بیماری شدیدا رایج است به خصوص در سنین بالاتر از ۶۵ سال. برای اینکه از آن جلوگیری کنید خیلی ساده تغذیه سالم داشته باشید تا به خواب شما کمک کند و به مقدار کافی خواب مفید در شب داشته باشید ؛ از همه چیز مهم تر نظم خواب خود را به هم نزنید وآن را حفظ کنید. در این صورت می توانید از ابتلا به اختلال خواب دور بمانید و این موضوع در سلامتی کلی و طول عمر شما نیز اثر می گذارد.
