گاهی تکانه ها یا امواج غیر طبیعی الکتریکی مغز ، موجب بروز تغییرات ناگهانی در حرکات بدنی ، حسی و رفتاری خواهد شد ، که به آن حمله عصبی و تشنج گفته می شود. بسته به تعداد عضلاتی که تحت تاثیر این تکانه ها قرار می گیرند ، حمله عصبی می تواند موجب انقباض و سخت شدن ناگهانی و یا شل شدگی کامل عضلات بدن شود و شخص برای مدتی دچار فلجی موقت خواهد شد. گاهی تشنج و حمله بزرگ صرع به یک معنی می باشد. از بدترین انواع حمله، تشنج می باشد ، چرا که کل بدن را در بر خواهد گرفت . طی حمله تشنج همه عضلات بدن منقبض می شوند و بعد از تکان های شدید و خشن فرد بیهوش خواهد شد. گاهی ممکن است حمله فقط در بخشی از قسمت های بدن به صورت موضعی باشد و کم کم به تکان های عمومی ( در دو طرف بدن ) تبدیل شود.
حمله عصبی و تشنج فوکال چیست؟
این عارضه در یک سمت مغز رخ می دهد ، از یک شبکه سلولی آغاز می شود که خود این بیماری به دو دسته تقسیم می شود: تشنج هوشیاری و تشنج با اختلال هوشیاری.
۱٫تشنج هوشیاری : در حین حمله عصبی و تشنج بیمار هوشیاری خود را از دست نخواهد داد. در گذشته این بیماری تشنج ساده نام داشته. از علائم مهم آن می توان به تغییر حس بویایی ، چشایی و یا شنوایی اشاره کرد.
۲٫تشنج با اختلال هوشیاری : در حین حمله عصبی و تشنج بیمار گیج شده و هوشیاری خود را از دست خواهد داد. از علائم این بیماری می توان به تکان خوردن انگشت ها ، خیره شدن به فضایی خالی و تکرار پلک زدن بیمار اشاره کرد.
حمله عصبی و یا تشنج ژنرالیزه چیست؟
این عارضه در شبکه های وسیع تری از مغز ایجاد خواهد شد ، طوری که بر روی هر دو طرف مغز تاثیر همزمان خواهد گذاشت. این بیماری به چند دسته تقسیم می شود که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت :
۱٫تشنج اتونیک : در این حمله عصبی و تشنج ، کنترل عضلات از دست بیمار خارج شده و ماهیچه های او ضعیف تر از قبل می شوند. بخش هایی از بدن مانند: پلک ها و سر حس خود را از دست می دهند. امکان دارد فرد در این حالت تعادل خود را از دست بدهد و بر روی زمین بی افتد.
۲٫تشنج ابسنس : این نوع حمله عصبی و تشنج باعث می شود که فرد به فضای خالی زل بزند و در ناحیه دست ها حرکات بسیار خفیفی داشته باشد. این نوع از حمله عصبی و تشنج بیشتر در کودکان شیوع دارد.
علل بروز تشنج
به طور کلی علت اصلی بروز تشنج هنوز مشخص نشده ولی از رایج ترین عواملی که موجب بروز تشنج خواهد شد می توان به موارد زیر اشاره نمود :
در نوزادان و شیرخوارگان
- تب و عفونت
- مشکلات مادر زادی
- آسیب دیدگی های حین تولد
- عدم تعادل شیمیایی یا متابولیکی در بدن
در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان
- عفونت
- سکته مغزی
- عوامل ژنتیکی
- بیماری آلزایمر
- بیماری های مادر زادی
- مصرف الکل یا مواد مخدر
- آسیب دیدگی یا ضربه به سر
- بیماری های مغزی پیش رونده
برخی دیگر از عواملی که ممکن است موجب بروز تشنج گردد عبارتند از :
- دارو ها
- تومور مغزی
- ترک مواد مخدر
علائم تشنج
از مشخصه های هشدار دهنده و عمومی تشنج می توان به موارد زیر اشاره نمود :
- خیره شدن
- تکان های سر
- گیج و مات بودن
- گرفتگی و سفتی بدن
- زمین خودن ناگهانی و بدون دلیل
- از دست دادن کنترل مثانه و روده
- از دست دادن هوشیاری ( بیهوشی )
- رعشه و حرکات لرزشی دست ها و پا ها
- عدم واکنش به صدا ها یا کلام در مدت کوتاه
- چشمک زدن های سریع و خیره شدن مقطعی
- مشکلات و اختلالات تنفسی یا قطع شدن تنفس
- خواب آلودگی و تحریک پذیری صبح ها در هنگام بیدار شدن
- گاهی حین تشنج لب فرد کبود شده و تنفس غیر طبیعی دارد.
اهداف اصلی از کنترل تشنج عبارت است از:
- تشخیص درست نوع تشنج
- حفظ سطح مناسب دارو های مصرفی
- استفاده از دارو های متناسب با نوع تشنج
- مصرف کمترین مقدار دارو برای دستیابی به کنترل کافی
درمان تشنج
متخصصان مغز و اعصاب روش های مختلفی را جهت مدیریت و درمان تشنج معرفی کرده اند در ادامه این موارد را بررسی میکنیم؛ این شیوه های درمانی وقوع آنی تکانه های غیر طبیعی مغز را با حداقل عوارض کاهش میدهد.
دارو مناسب
داروی مناسب شما برای مدیریت تشنج راه حل آسانی نیست. متخصصان باید سابقه پزشکی، سن، شرایط پزشکی شما و عوارض دارو را در نظر گرفته و بهترین دارو را به شما تجویز کنند.
جراحی
زمانی که دارو ها نتیجه رضایت بخشی را به همراه نداشته باشند. برای مدیریت تشنج و حمله های عصبی راهکار جراحی استفاده می شود.
- ابتدا باید بخشی از مغز که با تشنج ارتباط دارد تشخیص داده شود. اگر تشنج از یک نقطه منشا گرفته باشد با جراحی نورون ها آن نقطه خارج شود.
- یکی دیگر از جراحی ها، تحریک عصب واگ می باشد. جراح با کاشت دستگاهی در قفسه سینه، عصب واگ را تحریک کرده و جهت جلوگیری از تشنج ها، این عصب را به تکانه های مغز متصل می کند. در این نوع درمان بیمار باید به مصرف دارو ها ادامه دهد. البته دوز دارو ها به نسبت شرایط فعلی و عصبی بیمار تعیین میشود.
- از دیگر روش ها، تحریک عصبی پاسخگو است. که متخصص، روی سطح مغز و درون نورون ها دستگاهی را کاشت می کند تا فعالیت های عصبی تشخیص داده شود و جهت جلوگیری از تحریکات آینده این فعالیت های الکتریکی غیر طبیعی را انتقال دهد.
- تحریک مغزی عمیق نیز روشی دیگر جهت درمان است. در این روش در نواحی خاصی از مغز الکترود هایی نصب میگردد تا فعالیت های غیر عادی مغز مدیریت شود.
رژیم غذایی
جهت دوری از تشنج رژیم غذایی پرچرب و کم کربوهیدرات می تواند مفید باشد. این رژیم با نام رژیم کتوژنیک معرفی می شود. البته رژیم اصلاح شده دیگری با نام اتکینز وجود دارد که متخصصان مغز و اعصاب این رژیم را به علت محدودیت کمتر توصیه می کنند.
