تقریبا همه افراد در برهه ای از زندگی خود با احساس نا امیدی همراه بوده اند ، در صورتی که این احساس به مرور زمان از بین نرود احتمال دارد که فرد دچار افسردگي شده باشد. این عارضه می تواند منجر به تغییر عملکرد عادی افراد شده و در نتیجه زندگی آن ها را مختل نماید. دکتر مونا حجازی ، بهترین متخصص مغز و اعصاب تهران ، برای آشنایی بیشتر شما با این مقوله ؛ توضیحات لازم در خصوص روش های درمان افسردگی ، علائم ، علل ابتلا به این اختلال توضیحاتی ایراد نموده اند ؛ پس تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
درمان افسردگی
برای درمان این عارضه چندین روش اصلی وجود دارد که عبارت اند از:
- روان درمانی
- دارو های ضد افسردگي
- نورومدولاسیون
- تغییر سبک زندگی
- تغییر تفکر
موارد ذکر شده هر کدام به جنبه های مختلف این بیماری می پردازد. افسردگي شدید و مزمن به ترکیب دارو و درمان شناختی رفتاری، واکنش بهتری نشان می دهد و می تواند موجب بروز بهترین جواب را بر روی فرد شود. نشانه های مانند کاهش میزان کم خلقی فرد، افزایش انرژی، پشیمانی کمتر، برگشت میزان اشتها، افزایش میزان تمرکز و غیره نشانه های از واکنش مثبت افسردگی نسبت به درمان می باشد.
داروهای مناسب برای درمان افسردگی را بشناسید !
داروهای SSRI به طور گسترده برای درمان افسردگی استفاده می شوند. این داروها با افزایش سطح سروتونین در مغز ، که یک نوع پیام رسان شیمیایی (نوروترانسمیتر) است ، کار خود را آغاز می کنند. سروتونین نقشی کلیدی در تنظیم خلق و خو، خواب و اشتها دارد. در ادامه می خواهیم با تاثیرات داروهای SSRI در درمان افسردگی بیشتر اشنا شویم :
افزایش سطح سروتونین : داروهای SSRI باعث افزایش میزان سروتونین در شکاف سیناپسی (فضای بین نورون ها) می شوند. این افزایش می تواند به بهبود خلق و خو ، کاهش علائم افسردگی و بهبود کیفیت زندگی افراد کمک کند.
کاهش افکار منفی : یکی از نشانه های مهم افسردگی ، افکار منفی و تکراری است. داروهای SSRI می توانند به کاهش این افکار کمک کرده و باعث شوند فرد احساس امید و خوش بینی بیشتری داشته باشد.
کاهش اضطراب : علاوه بر درمان افسردگی ، داروهای SSRI برای کاهش اضطراب نیز مؤثر هستند. بسیاری از افراد مبتلا به افسردگی همزمان با اضطراب نیز دست و پنجه نرم می کنند و مصرف این داروها هر دو وضعیت را بهبود می بخشند.
اثر طولانی‌مدت : معمولاً به چند هفته زمان نیاز دارند تا تاثیرات کامل خود را نشان دهند ؛ اما پس از آغاز اثرگذاری ، به طور پایدار علائم افسردگی را کم کرده و از عود مجدد بیماری جلوگیری می کنند.
از مهم ترین داروهای SSRI که برای درمان افسردگی استفاده می شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد :
سیتالوپرام : افزایش سطح سروتونین در مغز
اسیتالوپرام : مؤثر ترین SSRI با حداقل عوارض جانبی
فلووکسامین : درمان اختلال وسواسی-جبری (OCD)
پاروکستین : درمان انواع مختلف افسردگی و اضطراب
سرترالین : درمان افسردگی، اضطراب و اختلالات پانیک
درمان افسردگی بعد از زایمان
افسردگی پس از زایمان یک واقعیتی است که بسیاری از زنان با آن روبرو می شوند که ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود. برخی از عوامل و دلایل ایجاد افسردگی پس از زایمان عبارتند از:
تغییرات هورمونی : پس از زایمان ، سطح هورمون ها در بدن زنان به ویژه سطوح استروژن و پروژسترون بطور قابل توجهی تغییر کرده و کاهش می یابد. این تغییرات هورمونی می تواند بر روی روحیه و احساسات مادر تأثیر گذاشته و افسردگی را ایجاد کند.
خستگی و کمبود خواب : مراقبت از یک نوزاد جدید ممکن است به همراه خستگی و کمبود خواب برای مادران همراه باشد . این مسئله نیز می تواند به افزایش افسردگی و استرس منجر شود.
تغییرات در روابط خانوادگی و اجتماعی : با زایمان ، تغییرات بزرگی در زندگی خانوادگی و اجتماعی ایجاد می شود . ممکن است این تغییرات ، روحیه حساس مادران در این دوره را تحت تاثیر گذاشته و موجب احساس ناراحتی در آن ها شود .
اضطراب و نگرانی : مادران ممکن است نگرانی ها و اضطراب های زیادی در مورد مراقبت از نوزاد، تغذیه ، خواب و سلامتی آنها داشته باشند که می تواند با افزایش نگرانی روحیه او را تضعیف کند .
تغییرات فیزیکی و روانی : تغییرات فیزیکی بعد از زایمان مانند افزایش وزن ، تغییر در شکل بدن و تغییرات در سطح انرژی و فعالیت های روزانه نیز می تواند بر روی روحیه مادران تأثیر گذار باشد و افسردگی را به همراه داشته باشد.
به طور کلی ، افسردگی پس از زایمان به دلایل فیزیولوژیک ، روانی و اجتماعی متعددی باز می گردد و مادران باید آن را پیش پا افتاده تلقی نکرده و هرچه سریعتر برای درمان افسردگی به پزشک و درمان گر ماهری مراجعه کنند .
علائم افسردگی
در ابتدا ذکر این نکته حائز اهمیت است که همه افراد مبتلا به این اختلال نباید لزوما با تمامی علائم آن مواجه باشند ، چرا که این علائم با توجه به وضعیت هر فرد و نیز خصوصیات روحی و فیزیکی وی متغیر می باشد.
اما به طور کلی ، احساس نا امیدی از رایج ترین علائم این مشکل می باشد.
نا امیدی در حقیقت ، جزو اولین و مهم ترین علائم می باشد.
از دیگر علائم این اختلال می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
- ناتوانی در به خاطر سپردن اتفاقات
- عدم توانایی در تصمیم گیری
- احساس ناراحتی عمیق
- عصبانیت مداوم
- احساس خستگی
- احساس پوچ بودن و بی ارزشی
- احساس گناه و ندامت
- بدبینی
- مختل شدن خواب
- بیقراری
- بی علاقگی نسبت به اموری که قبلا برای فرد خوشایند تلقی می شده
- اختلال در میل به غذا ( از دست دادن اشتها یا خوردن بیش از حد )
- سردرد
- انقباض عضلات
- مشکلات و بیماری های گوارشی
- اضطراب و تشویش
- فکر کردن در رابطه با خودکشی و ممارست در این راستا
علل ایجاد افسردگی
قبل از پرداختن به روش های درمان افسردگی باید علل به وجود آمدن آن را دانست. عموما اکثر بیماری ها ، علت معینی دارند و در نتیجه فرآیند درمان آن ها مشخص خواهد بود.
افسردگي ، عارضه ای است که از پیچیدگی زیادی برخوردار است ، در نتیجه درمان آن نیاز به تخصص بالایی دارد.
زیرا به طور کلی ، این اختلال ناشی از عوامل فیزیولوژیک ، بیولوژیک و اجتماعی می باشد و جهت درمان آن باید همه این موارد را در نظر داشت.
این بیماری در بزرگسالان می تواند با بیماری های زیر همراه باشد :
- دیابت
- بیماری های قلبی
- پارکینسون
- ام اس
- سرطان
- سکته مغزی
لازم به ذکر است که شدت این بیماری ها در صورتی که فرد به افسردگي مبتلا باشد ، افزایش می یابد.
همچنین داروهایی که به منظور درمان این بیماری ها مورد مصرف قرار می گیرند ممکن است به دلیل عوارض جانبی ای که در پی دارند سبب بروز أن شوند.
رابطه ام اس و افسردگی
متاسفانه در اغلب اوقات افسردگی در بیماران ام اس نادیده گرفته می شود و تمرکز افراد بیشتر بر روی درمان علائمی نظیر خستگی ، بی حسی و ضعف خلاصه می شود . پیش از هر چیز باید بدانید که افسردگی در اغلب موارد به چه دلایلی ایجاد می شود :
این بیماران به دلیل آسیب به پوشش محافظ اطراف اعصاب و اختلال در انتقال سیگنال های مربوط به خلق و خو ، بیشتر از سایرین افسردگی را تجربه می کنند .
عوارض جانبی ناشی از این بیماری ، بر کیفیت زندگی افراد تاثیر گذاشته و منجر به ایجاد استرس و اضطراب در آن ها می شود .
برخی از داروهایی که پزشکان برای درمان این بیماری تجویز می کنند ممکن است علائم افسردگی را در فرد آشکار سازند .
درمان افسردگی در بیماران ام اس
راهکارهای زیادی برای درمان افسردگی در بیماران وجود دارد که با رعایت آن ها افسردگی مدت زیادی مهمان شما نخواهد بود .
مشورت با پزشک و درمان گر : به طور حتم فرد مبتلا به ام اس با مراجعه به متخصص مغز و اعصاب راهکارهایی را جهت درمان افسردگی دریافت کرده که با مشورت با ایشان می توانید هوشیاری تان را در کاهش علائم افسردگی افزایش دهید . علاوه بر این پزشک می تواند با تغییر در داروها و تجویز داروهای جدید ، در بهبود روحیه شما موثر واقع شود .
تنفس آگاهانه : از دیگر راهکارهایی که اغلب مشاوران توان بخشی به بیماران ام اس توصیه می کنند این است که در مواقعی که استرس شدید داشته و تنفس تان تند می شود ، در مکان آرامی نشسته و با انجام مراقبه و تنفس های عمیق ، حس تعادل و آرامش را به بدن خود بازگردانید .
افزایش ضربان قلب : باید بدانید که اغلب ورزشکاران با انجام ورزش های هوازی مواد شیمیایی به اندروفین را به بدن خود تزریق می کنند . این ماده شیمیایی می تواند با تقویت روحیه به درمان افسردگی کمک کند . از همین رو در صورتی که روزانه به انجام پیاده روی ، ایروبیک یا بدنسازی می پردازید آن را متناسب با توان جسمانی انجام داده و ضربان قلب خود را افزایش دهید .
چه زمانی باید برای درمان افسردگی اقدام کرد؟
در صورتی که علائم ذکر شده را در خود یا اطرافیانتان بیشتر از دو هفته مشاهده کردید باید برای شروع هر چه زود تر درمان اقدام نمایید. در صورتی که درمان هر چه زود تر صورت پذیرد احتمال بهبودی کامل و پیشگیری از افزایش شدت این اختلال بالا تر می رود.
بار این بیماری به قدری زیاد است که می توان گفت اصلی ترین و مهم ترین علت نرفتن به سرکار و پایین آمدن میزان فعالیت فرد محسوب می شود. این بیماری می تواند بر روی روابط، زندگی خانوادگی، سلامت جسم و کیفیت زندگی بیمار تاثیر بسیار بدی بگذارد.
روان درمانی اولین گام برای بهبود افسردگی
برای درمان این اختلال باید به یک متخصص مغز و اعصاب حاذق و مجرب مراجعه کنید تا ایشان با بهره وری از بهترین تکنیک های درمانی ، شما را در راستای رهایی از این عارضه یاری دهند. همانطور که گفته شد چندین روش تاثیر گذار برای درمان افسردگی وجود دارد که یکی از آن ها روان درمانی می باشد. هدف از این متد اصلاح تفکر و باور هایی که به صورت ناخودآگاه موجب بروز این اختلال در فرد خواهند شد.
راه های درمان این اختلال درصدد ارائه تکنیک های برای کنار آمدن با استرس، اضطراب، تجویز کردن دارو برای تسکین دادن این علائم مانند فکر کردن به خودکشی یا آسان کردن روش های روان درمانی یا همان نورومدولاسیون است که این روش به جهت بازگرداندن ارتباط میان قسمت کلیدی مغز، اعصاب مورد تحریک شدن قرار می گیرند.
علاوه بر آن افراد می توانند با ایجاد یک تغییر کوچک در نحوه زندگی خود، رژیم غذایی یا انجام یک ورزش ساده و ملحق شدن به گروه ها و انجام تمرین های مدیتیشن می توانند به خود در درمان و رفع آن کمک نمایند.
البته لازم به ذکر است که تمامی این مراحل را باید تحت نظر یک پزشک آگاه و با تجربه انجام داد، تا بهترین متخصص مغز و اعصاب تهران بتواند روند بهبودی فرد را تشخیص دهد و از بروز مشکلات جدید جلوگیری کند. به شما در جهت بهتر شدن شرایط زیر کمک می کند :
- کنار آمدن و سازگاری با وضعیت کنونی خود.
- شناسایی رفتار های غلط و اشتباه و جایگزینی آن ها با روش های درست و مناسب.
- داشتن تعامل های سالم
- پیدا کردن راهکارهای بهتر برای برطرف کردن مشکلات رخ داده شده.
- علت تشدید افسردگی را یافته و سعی بر بهبود آن داشتن.
- انواع روان درمانی برای بهبود افسردگی :
- درمان شناختی رفتاری
- گروه درمانی
- روانکاوی
درمان افسردگی به صورت انفرادی یا گروهی؟
زمانی که با کلمه روان درمانی رو به رو می شوید شاید فکر کنید که این روش در اصل یک جلسه تک نفره با یک دکتر روانشناس می باشد. با این حال می توان گفت استفاده از روش گروه درمانی برای درمان افسردگی بسیار مهم و مفید می باشد. این جلسات معمولا حدود یک ساعت به طول می انجامند.
حال در این قسمت به این که هر کدام یک از روش ها چه فوایدی برای شما دارند می پردازیم:
- در روش انفرادی شما می توانید با درمانگر خود رابطه قدرتمندی را به وجود آورید و به راحتی درباره خود و مشکلاتتان با او صحبت کنید. همچنین در این روش توجه بیشتری را از وی دریافت نمایید.
- در روش گروهی با گوش دادن به مشکلات سایر افراد، تجربه ها، درد و رنج های شما برایتان کمی عادی به نظر خواهد رسید و حضور شما در آن گروه باعث افزایش عزت نفس شما خواهد شد. همچنین می توانید در این روش از افرادی که توانسته اند از مشکلات چالش برانگیز به خوبی عبور کنند مطالب جدید یاد بگیرید.
تغییر سبک زندگی، یک تغییر اساسی برای درمان افسردگی
تغییر سبک زندگی یک تغییر به ظاهر ساده و پیش پا افتاده ولی درعین حال بسیار قدرتمند و اثر گذار است و گاهی اوقات تنها چیزی که فرد نیاز دارد، همین تغییرات کوچک هستند.
یکی از این راه ها، ورزش کردن به صورت منظم می باشد. ورزش نه تنها می تواند سطح ترشح هورمون سروتونین و اندروفین را بالا می برد بلکه تغیرات شیمیایی خاص دیگری را در مغز ایجاد می کند که اثراتی به مراتب بهتر از داروهای ضد افسردگی داشته و موجب می شوند، احساس شادی و سرزندگی و مفید بودن کرده و و خودتان را دوست داشته باشید.
ارتباطات اجتماعی: اینکه ارتباطات گسترده و محکم اجتماعی داشته باشید موجب می شود تا از تنهایی و ایزوله بودن خارج شده و با سایر افراد به شکل موثری ارتباط بگیرید. می توانید به معاشرت با خانواده، فامیل و دوستان خود فکر کنید و یا در کارهای داوطلبانه مختلف که به شکل گروهی انجام می شوند شرکت کنید با این کار در حالی که به دیگران کمک می کنید، در جهت سلامتی خودتان هم قدم مثبتی برمی دارید.
تغذیه و برنامه غذایی خوب : باعث می شود تا هم سلامت جسمانی وهم سلامت روانی شما تضمین شود. سعی کنید وعده های کوچک، مقوی و خوبی برای روز خود داشته باشید به این ترتیب هم انرژی شما در طول روز حفظ می شود و هم تغیرات خلق و خوی شما تا حد زیادی کنترل می شود. تا حد امکان سعی کنید از مصرف شکر که انرژی لحظه و ناگهانی به شما داده و به راحتی دچار افت قند خون می شوید ، دوری کنید.
خوب استراحت کنید: اگر خواب کافی نداشته باشید نمی توان توقع داشت که در طول روز خوش اخلاق باشید. استراحت تاثیر مستقیمی بر رفتار و روان شما داشته و اگر تایم کافی برای استراحت نداشته باشید، علائم و نشانه های افسردگی شما ، روز به روز بدتر خواهند شد. هر فرد بالغ باید هرشب بین ۷ تا ۹ ساعت خواب مفید داشته باشد.
آرامش داشته باشید : سعی کنید برنامه و زندگی خود را به نحوی مدیریت کنید که کمترین میزان استرس و تنش را داشته باشید. استرس بالا یا میزان افسردگی شما را بیشتر می کند و یا احتمال ابتلای شما به افسردگی را درآینده بالا می برد.
