دیسک کمر عارضه ای است که در اثر بالا رفتن سن و وارد شدن فشار زیاد ماده ژله ای موجود بین غضروف مهره های کمر خارج می شود و دچار ضعیف شدن عضلات کمر و درد در ناحیه کمر خواهد شد. دکتر مونا حجازی ، بهترین متخصص مغز و اعصاب در تهران در این مقاله درباره علائم ، نحوه تشخیص و درمان آن توضیحاتی را بیان نموده است. برای آشنایی بیشتر همراه ما باشید.
چگونه بفهمیم دیسک در ناحیه کمر داریم ؟
طبق گفته های بهترین متخصص مغز و اعصاب تهران دکتر حجازی ، افراد مبتلا به این بیماری ، غالبا در هنگام ایستادن یا حین حرکت و راه رفتن احساس درد در ناحیه کمر خواهند داشت و استراحت کافی تا حدودی می تواند از میزان درد آن ها بکاهد. در حال حاضر و با تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده به اثبات رسیده که دلیل عمده ابتلا به دیسک در کمر ناشی از عوامل وراثتی و سوابق خانوادگی می باشد.
گرچه لازم به ذکر است که سبک زندگی ای که امروزه اکثر افراد از آن تبعیت می کنند ؛ به عنوان مثال نشستن به مدت طولانی بخصوص در وضعیت نادرست ، بی تحرکی ، رانندگی به مدت طولانی نیز یکی از مهم ترین علل مواجهه با بیماری های ستون فقرات و دیسک ناحیه کمر می باشد. همانطور که در ابتدای پاراگراف توضیح داده شد ، استراحت کافی به خصوص در روزهای ابتدایی مواجه با دیسک کمر ، تا حدود زیادی می تواند منجر به تقلیل و کاهش درد شود. توجه داشته باشید که در این مدت بیمار نباید هیچ گونه حرکتی داشته باشد.
علائم دیسک کمر
ديسک کمر مشکلی است که در سنین مختلف افراد را دچار می کند و به دلیل مرکزیت کمر تقریبا انجام فعالیت های بدنی را دچار مشکل خواهد نمود. مهم ترین علامت این عارضه ، درد می باشد ؛ به طور کلی بسیاری از مردم از دردهایی در ناحیه کمر رنج می برند که این دردها غالبا حاکی از وجود این بیماری می باشند.
-
- احساس گرفتگی کمر و ساق پاها
- خواب رفتگی و مور مور شدن اعضای پایین بدن
- داشتن حس درد شدید در قسمت پایینی کمر و باسن و پشت ساق پا
- عدم توانایی در راه رفتن بصورت طبیعی و تشدید درد در حین راه رفتن
- عدم توانایی ایستادن به مدت طولانی
- لاغری عضلات پا
علل بروز دیسک کمر
- ضعیف بودن عضلات کمر
- عوامل وراثتی
- بالابودن وزن
- عدم تمرین و ورزش کافی برای تقویت عضلات کمر
- افزایش سن و خشکی دیسک های غضروفی موجود در میان مهره های کمر
- نشستن ناصحیح به صورت مکرر و به مدت طولانی
- مشکلات ساختاری در خود غضروف یا ضایعاتی در تاندونهایی که به غضروف متصل شده
نحوه تشخیص
بهترین دکتر درمان کننده دیسک کمر در تهران در راستای تشخیص این عارضه می فرمایند ؛ در ابتدا فرد توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب ، تحت بررسی قرار گرفته و برخی تست های فیزیکی بر روی او انجام می پذیرد. این تست ها عبارتند از :
- بالا آوردن پا به صورت عمودی : در این تست ، بیمار باید روی تخت دراز کشیده و پزشک پایی را که بیمار در آن احساس درد دارد ، به صورت عمودی بالا می آورد.
- بالا آوردن پای مخالف : در این تست ، بیمار باید دراز بکشد و پزشک متخصص ، اقدام به بلند نمودن آن پای بیمار که هیچ گونه دردی ندارد می نماید.
- تست عصبی : چنانچه هر یک از تست های مذکور در کمر یا پای بیمار ایجاد درد کند باید تست عصبی بر روی او انجام شود. لازم به ذکر است در صورتی که نتیجه تست ، مثبت باشد به منزله وجود این بیماری می باشد.
- تست کامل : این تست ؛ شامل کنترل تعادل در حین راه رفتن ، کنترل قدرت عضلات و تست رفلکس جهت بررسی وجود بی حسی در ناحیه کمر می باشد.
نگاهی بر جراحی دیسک کمر
دلیل اصلی ای که باعث می شود تا جراحی ، به عنوان آخرین راه حل برای رفع مشکلات و ناراحتی های مربوط به دیسک کمر توسط پزشک انتخاب شود ، این است که یک یا چند مورد از عوامل زیر در شما وجود داشته باشد. این موارد به شرح زیر هستند :
- کمر درد شما به دلیل مشکلاتی در یک الی دو مهره پایین ستون فقراتتان باشد.
- هیچ مفصلی روی اعصاب ستون فقرات بیمار وجود نداشته باشد.
- وزن مراجعه کننده بسیار بالا باشد.
- بیماری که درگیر دیسک است ، پیش از این جراحی دیسک نکرده باشد.
- فرد با اسکولیوز یا همان کژ پشتی و یا مشکلات دیگری که مربوط به ستون فقرات هستند ، درگیر نباشد .
توجه داشته باشید که جراحی کرد دیسک برای همه بیماران مناسب نیست و تشخیص این موضوع که آیا فرد کاندید مناسبی هست یا نه به دانش و تخصص نیاز دارد ؛ پس به جراح خود اعتماد کرده و تصمیم گیری در این مورد را به او بسپارید و اطمینان داشته باشید که پزشک بهترین و هوشمندانه ترین انتخاب را خواهد داشت.
تشخیص دیسک کمر با ام ار آی چطور انجام می شود ؟
توجه داشته باشید که ممکن است پزشک متخصص مغز و اعصاب ، اقدام به بررسی مقعد بیمار از لحاظ وجود بی حسی در این ناحیه نیز نماید ، چرا که احتمال دارد مقعد نیز تحت تاثیر دیسک دچار بی حسی شده باشد. در عمده موارد ، تست های فوق الذکر به منظور تشخیص دیسک کمر کفایت می کنند. در صورتی که پزشک بخواهد به شناسایی عصب تحت فشار بپردازد یا چنانچه پس از گذشت یکماه از دوره درمان ، هیچ گونه بهبودی ای حاصل نشده باشد ؛ ممکن است پزشک از تست های زیر جهت تشخیص این عارضه استفاده کند :
تهیه تصویر : بیمار به صورت درازکش در داخل دستگاه قرار می گیرد.
میدان مغناطیسی : دستگاه ام آر آی از میدان مغناطیسی قوی و امواج رادیویی برای تولید تصاویر دقیق از بافت های نرم بدن استفاده می کند.
بررسی تصاویر : تصاویر به دست آمده طبق این روش در مقاطع مختلف ( مقاطع عرضی ، سهمی و محوری ) تهیه می شوند تا وضعیت دیسک های بین مهره‌ای به طور دقیق بررسی شود.
مشکلات زیر در طی ام آر آی تسخیص داده می شوند :
برآمدگی دیسک
دیسک به طور طبیعی شکل گرد دارد ؛ اما در صورت برآمدگی ، دیسک به بیرون از مرز های طبیعی خود فشرده می شود. این حالت معمولاً بدون پارگی آنولوس فیبروزوس (حلقه بیرونی دیسک) است.
فتق دیسک
در این حالت ، ماده نرم و ژلاتینی داخل دیسک (نوکلئوس پالپوزوس) از طریق ترک یا پارگی در آنولوس فیبروزوس به بیرون نشت می کند. این مشکل ممکن است به ریشه های عصبی فشار وارد کند و باعث درد ، بی‌حسی یا ضعف در ناحیه مبتلا شود.
دیسک تحلیل رفته
تحلیل رفتن دیسک معمولاً با کاهش ارتفاع دیسک ، تغییرات در ساختار دیسک و کاهش سیگنال دیسک در تصاویر دیده شود. این تغییرات به دلیل کاهش آب دیسک و تحلیل رفتن بافت آن است
اسپوندیلوز
اسپوندیلوز به تغییرات فرسایشی در مهره‌ها و دیسک‌ها اشاره دارد که معمولاً با رشد استخوانی (استخوان‌زایی) و کاهش ارتفاع دیسک همراه است. این وضعیت ممکن است در تصاویرام آر آی به صورت رشد استخوان‌های اضافی (استخوان‌های خار مانند) مشاهده شود.
سیاتیک
در صورتی که فتق دیسک به ریشه‌های عصبی فشار وارد کند، ممکن است درد به پا ها انتشار یابد که به این حالت سیاتیک گفته می شود. در تصاویر ام آر آی می توان فشار بر روی ریشه های عصبی را مشاهده کرد. در حقیقت انجام این روش به پزشکان کمک می کند تا محل ، شدت و نوع آسیب دیسک را تشخیص دهند و بر اساس آن ، برنامه درمانی مناسب را تنظیم کنند.
پیشگیری از وقوع دیسک
- طبق گفته های بهترین فوق تخصص مغز و اعصاب تهران برای پیشگیری از دیسک کمر می توانید از بعضی راهنمایی ها پیروی کند تا احتمال ابتلای به این بیماری دردناک کمتر شود.
- وزن خود را متعادل نگه دارید.
- به شکل صحیح بنشینید و استقامت و شکل طبیعی کمر در طول روز را حفظ نمایید.
- تمرین و نرمش های ورزشی جهت تقویت عضلات کمر انجام دهید که این روش در پیشگیری از ابتلا به ديسک کمر مؤثر می باشد.
- از انداختن وزن بدن روی پاها و نه روی کمرخودداری نمایید.
درمان دیسک کمر در تهران
داروی تجویز شده را قبل از وخیم تر شدن حالت بیماری مصرف کند زیرا درمان به موقع در روند درمان بسیار مؤثر است. در مواقعی نیازی به عمل جراحی وجود ندارد بلکه درمان دارویی انجام می گیرد و داروهایی از قبیل آنتی بیوتیک برای کاهش التهابات و تورم های ناشی از دیسک و همچنین داروهای مسکن جهت کاهش درد تجویز می شود.
- بهترین دکترمغز و اعصاب تهران در این باره می گویند ، استراحت کافی داشته باشید و به صورت صحیح روی تشک های طبی بخوابید.
- تمرین های ورزشی مناسب را انجام دهید.
- در صورت عدم بهبودی پزشک معالج مجبور به انجام عمل جراحی دیسک کمر می شود.
برای درمان دیسک کمر و گرفتن وقت مشاوره فرم تماس زیر را پر کنید
عمدتا دیسک در ناحیه کمر در چه سنی دیده می شود ؟
این بیماری را معمولا در اشخاص میان سال و سن بالا می توان مشاهده کرد. به عبارت دیگر متداول ترین سن افراد مبتلا به دیسک در ناحیه کمر ، رده سنی سی تا چهل سال را در بر می گیرد. در این موارد عمدتا فرد ماه ها یا حتی سال ها به صورت مزمن درد در ناحیه کمر و یا حتی اندام تحتانی خود را به همراه دارند. که عمدتا با استفاده از داروهای ضد درد کمی آن را قالب تحمل تر می کنند.
چه ورزش هایی می توانند در درمان دیسک کمر مفید باشند؟
یکی از راه هایی که افراد درگیر دیسک می توانند برای کنترل بیماری خود ، با مشورت و نظارت پزشک دنبال کنند ، انجام ورزش های ملایم و سبکی است که می توانند در این راه مفید بوده و به مرور زمان نتیجه بخش باشند ؛ این ورزش ها عبارتند از :
- پیلاتس
- یوگا
- شنا
- پیاده روی
- دوچرخه سواری
دقت کنید !!
اگر دیسک کمر دارید ، باید تمام فعالیت ها و ورزش های خود را با احتیاط و سبک انجام دهید. هر زمان (حتی اگر در حین انجام ورزش های پیشنهاد شده بودید ) احساس درد در کمر خود داشتید ، فورا فعالیت خود را قطع کنید.
نحوه استراحت برای درمان دیسک کمر
منظور از استراحت برای این عارضه این است که حرکات ستون فقرات را به میزان بسیار زیادی کم کرده تا فشار داخل دیسک کم شود، چرا که هنگامی که ما در حالت خواب یا دراز کشیده قرار گرفته ایم کمترین فشار به دیسک به وجود می آید و حلقه های ترک خورده دیسک زمان کافی برای ترمیم خود را به دست می آورند. بنابراین هرچه قدر دیسک تازه تر باشد احتمال بهبودی بیمار با استراحت بیشتر می باشد و هر چه قدر دیسک کهنه تر باشد احتمال بهبود آن با استراحت بسیار کمتر می شود.
بهترین وضعیت برای بیماران خوابیدن به پهلو و در حالت جنینی می باشد به طوری که پاهای بیمار در داخل شکم جمع شده باشد. بهتر است در این هنگام در زیر پایه های تخت که در ناحیه ای که پا قرار دارد یک جسم با اندازه ای حدود ۱۰ سانتی متر بگذارید تا تخت بیمار کمی شیب دار قرار بگیرد.
- آیا در دیسک های که تازه دچاره پارگی شده اند بیمار می تواند بر روی شکم بخوابد؟
از آنجایی که خوابیدن بر روی شکم از فشار مغزی نخاعی کم می کند و این فرصت را به دیسک می دهد تا خود را ترمیم کند می توان گفت بله انجام آن مشکلی ایجاد نخواهد کرد.
- ایا استراحت طولانی مدت برای بیمار دیسکی خوب است؟
دکتر مونا حجازی بهترین و متبحر ترین دکتر درمان کننده دیسک کمر و گردن در تهران برای پاسخ به این سوال باید گفت که خیر ، چرا که اگر حلقه ديسک کمر در مدت ۲ تا ۷ روز جوش نخورد و بهبود پیدا نکند مطمناً با یک ماه استراحت نیز بهبود پیدا نخواهد کرد.
- نشستن طولانی مدت
همانند استراحت بیش از اندازه، نشستن برای مدت های طولانی نیز هیچ مزیتی برای فتق دیسک کمر نخواهد داشت، زیرا نشستن فقط به دیسک و ستون فقرات فشار می آورد و این همان چیزی است که شما نمی خواهید. در این بین استفاده از صندلی های ارگونومیک نیز هیچ کمکی به شما نمی کند. اما گاهی اوقات در بعضی از مکان ها شما باید بنشینید در این زمان بهتر است از صندلی های ارگونومیکی استفاده کنید تا فشار بر روی ستون فقرات کم شود.
نشانه های دیسک در ناحیه کمر در پا :
عمده مردم در این فکر هستند اشخاصی که دچار دیسک هستند چرا بایستی درد اندام تحتانی یا در اصطلاح عام درد پا را تجربه کنند؟ اما واقعیت این است که عصب های حرکتی که سبب حرکت اندام های تحتانی ( پاها ) می شوند از کمر آغاز می گردند. و طبیعی است که افراد با علائم دیسک کمر در پاها نیز درد و بی حسی را تجربه کنند.
دیسک در کمر و بی حسی پا :
فتق دیسک ممکن است باعث بی حسی در پاها شود. علاوه بر این دیسک می تواند در تعادل حرکت فرد نیز اختلال به وجود بیاورد. در واقع یعنی درد در دیسک ناحیه کمر ، ممکن است پاها را تضعیف کند. هر ریشه عصبی دارای دو بخش می باشد ، یکی حسی و دیگری حرکتی. اگر فشار بروی بخش حسی باشد موجب اختلال در حس پاها می گردد و اگر فشار بر ناحیه حرکتی وارد شود باعث ضعف عضلانی می شود. عمدتا در این موارد که فشار بر قسمت حرکتی وارد شده است و عضلات او ضعف را احساس می کنند ، حس بیمار نیز کاهش می یابد. اختلال رخ داده در اندام های تحتانی که در علم پزشکی پا نامیده می شود ، ممکن است علائم فشار شدید و جدی بر ریشه عصبی باشد در این موقعیت امکان دارد بیمار به جراحی نیاز داشته باشد.
عوامل موثر در بروز درد دیسک کمر
اینکه چه عواملی می توانند منجر به دردی شدید در ناحیه کمر شوند شاید در وهله اول مهم به نظر نرسد و تمرکز فرد صرفا بر درمان خود باشد، اما ریشه یابی هر مشکلی می تواند تشخیص و درمان را ساده تر کند. اغلب ما زمانی که پا به سن می گذاریم دچار فرسوده شدن استخوان ها و مفاصل خود می شویم. این رخداد پس از ۴۰ سالگی شدت گرفته و رفته رفته انحطاط بیشتر می شود. البته با ورزش کردن، داشتن سبک زندگی سالم و همچنین توجه به تغذیه می توان شدت آن را کنترل نمود اما جلوی روند کتمان ناپذیر پیری را نمی توان گرفت. به طور تمرکز در مبحث دیسک کمر، لازم است بدانید که تمامی دیسک ها دردی با شدت زیاد از خود بروز نمی دهند. پاره شدن دیسک و خشک شدن هسته داخلی آن با درد همراه هستند. در ادامه توضیحی مختصر در این رابطه ارائه می دهیم:
- پاره شدن دیسک
پاره شدن یا ترک خوردن دیسک بر اثر آسیب های بسیار جزئی رخ می دهند. اگر آسیب ها در نزدیکی اعصاب واقع شده در مجاورت دیسک باشند، درد بیشتری اتفاق می افتد. اگر دیواره بیرونی دیسک ترک بخورد، دیسک از جای طبیعی خود بیرون می زند. در این حالت که به نام فتق دیسک است، اعصاب نخاعی تحت فشار قرار گرفته و درد با درجات مختلف در کمر فرد بروز می کند.
- خشک شدن هسته
مساله دیگری که منجر به دردناک شدن دیسک می گردد خشک شدن هسته است. مایع درونی هسته نرم، آب است. هر چه سن فرد افزایش می یابد آب درون این هسته کاهش می یابد. همین مساله منجر به نازک شدن دیسک شده و هر آسیب و ضربه هر چند جزئی سبب لطمه و درد آن ناحیه می شود.
دلایل پارگی دیسک کمر
این مشکل معمولا با افزایش سن و در اثر پیری و فرسایش مفاصل رخ می دهد و باعث پارگی دیسک می شود. زمانی که سن افراد بالا می رود و شخص پیر تر می شود دیسک ها انعطاف خود را از دست می دهند و این موضوع باعث می شود تا احتمال پارگی آن در شرایط مختلف بالا برود. این موضوع سبب می گردد تا با کوچکترین حرکت یا فشار مانند چرخش یا کشش دیسک در کمر شخص دچار پارگی شود.
در اکثر افراد دلیل پارگی دیسک کمر مشخص نمی شود. گاهی اوقات بلند کردن اجسام سنگین با استفاده از عضلات کمر به جای عضلات پا و ران می تواند باعث ایجاد پارگی در دیسک شود. همچنین در برخی مواقع دلیل این پارگی در ناحیه کمر می تواند چرخش ناگهانی در آن ناحیه باشد. در برخی موارد بسیار خاص که احتمال رخ دادن آنها بسیار کم می باشد دلیل پارگی دیسک در ناحیه کمر می تواند فشار وارد شدن به کمر به صورت ناگهانی باشد که ممکن است در یک حادثه رخ دهد.
تهدیدات برای پارگی دیسک کمر
چندین فاکتور متفاوت وجود دارد که می توانند احتمال پارگی دیسک شما ار بالا ببرند. در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد :
- وزن : در صورتی که فرد اضافه وزن داشته باشد باعث می شود تا فشاری به دیسک پایین کمر وارد گردد. این موضوع باعث تهدید بیشتر آن دیسک می شود.
- ژنتیک : در برخی از افراد مواردی ژنتیکی مانند قرار گیری بد ستون فقرات و غیره می تواند دلیلی برای پاره شدن دیسک کمر و یا افزایش احتمال آن باشد.
- مصرف سیگار و دخانیات : در صورتی که شخص سیگار مصرف کند باعث میشود تا اکسیژن کمتری به اجزای بدن و دیسک برسد و بافت آن دچار مشکل شود. این موضوع منجر به بالا رفتن احتمال پارگی دیسک می گردد.
