سردرد بر اثرآسیب یا تحریک روی بافت های حساس به درد از جمله پرده ی مننژ که مغز و نخاع را احاطه کرده است ، پدید می آید ؛ مغز خود هیچ عصبی ندارد که موجب احساس درد گردد. این بیماری از اختلالاتی است که در بسیاری از افراد شایع می باشد و در بیشتر موارد موجب اختلال در زندگی فرد خواهد شد و در صورتی که درمان به درستی صورت نگیرد نه تنها باعث بهبودی نمی شود بلکه عوارضی را به وجود خواهد آورد. درد ممکن است خفیف، تیز، خسته کننده، ثابت، متناوب یا شدید باشد.
علائم سردرد
- خستگی
- احساس فشردگی سر
- دردی به صورت بی وقفه یا متناوب
- درد ممکن است در یک قسمت سر یا جمجمه باشد، یا در تمام سر باشد.
- به خودی خود یا با انجام فعالیتی مرتبط باشد.
- شروع سر درد، حاد بوده یا به تدریج افزایش یابد و گاهی ممکن است با حالت تهوع و استفراغ همراه باشد.
انواع سردرد
سردردها بنا به دلیل مختلفی پدید می آیند و شامل انواع مختلفی می شوند. در واقع سردرد بر اثر التهاب بافت های اطراف سر رخ می دهد.
بر اساس طبقه بندی انجمن بین المللی سردرد ، سردرد ها به دو دسته تقسیم بندی شده اند :
- سردرد اولیه
- سردرد ثانویه
در ادامه به اختصار هر یک از آنها را توضیح خواهیم داد.
سردردهای اولیه
به دردی که در بافت اطراف مغز به دلیل تغییر یا فعالیت بیش از حد وجود دارد، سردردهای اولیه گفته می شود. این نوع سردرد شامل سر درد تنشی ، سردرد میگرنی و سردرد خوشه ای می شوند.
سردردهای ثانویه
سردردهایی که بسته به شرایط بیرونی و تحریک اعصاب حساس پدید می آیند را سردردهای ثانویه می نامند. مصرف بیش از حد الکل ، تومور های مغزی ، لخته های خونی ، خون ریزی داخل یا اطراف بافت مغز ، مسمومیت ناشی از کربن مونواکسید ، تکان یا شوک ناگهانی سر ، دهیدراته آنفولانزا ، حمله های پانیک ، سکته و استفاده بیش از حد از دارو های مسکن همگی از عوامل ایجاد سردردهای ثانویه هستند. در برخی موارد سردردها نشان دهنده بیماری جدی می باشند، بنابراین چنانچه سردرد مداوم ، منظم و شدید همراه با سرگیجه ، تغییر حواس ، تب و گرفتگی عضلات گردن همراه بود، حتما به پزشک مراجعه نمایید.
دلیل سر درد هر فرد در چیست ؟
سر درد انواع مختلفی دارد که هر یک به دلیل خاصی به وجود می آید. برخی از آنان ساده و بعضی دیگر امکان دارد به دلایل پیچیده ای به وجود بیاید. در این متن به انواع این بیماری پرداخته ایم و هر یک را به طور مختصر شرح خواهیم داد.
انواع سر دردهایی که رایج هستند
- سردرد یکی از عارضه های استفاده از دارو
همه می دانیم که مصرف برخی از داروها عارضه های خاصی دارند. اعم از تب و سر درد و حالت تهوع و غیره همگی این موارد در پی استفاده از این دارو به وجود می آید. به همین دلیل است که مصرف این داروها بدون تجویز پزشک ممنوع است و بایستی طبق دستور دکتر دارو را مصرف کنید.
- سردرد های گردنی
در مواردی که دیسک های گردن بیرون زده باشند و این حالت بر روی نخاع و رشته های عصبی اثر بگذراد ، عمدتا فرد دچار این بیماری می شود. دیسک گردن اختلالی است که عمدتا به دلیل از بین رفتن ماده ژله ای بین مهره ای ستون فقرات به وجود می آید.
- در پی حادثه
نوع دیگری از این عارضه به پیامدهای سانحه مرتبط است. به طور معمول در پی استرس و شک به وجود آمده به دلیل اتفاق رخ داده شده فرد دچار سر درد می گردد. عمدتا این حالت ۲ الی ۳ روز به طول می انجامد. و در این مدت شخص نشانه های زیر را تجربه خواهد کرد. عبارتند از :
- سرگیجه
- سبکی سر
- اختلال در تمرکز
- ایرادات حافظه
- خستگی بیش از حد
این نوع اگر بیش از چند روز به طول انجامید بایستی به پزشک متخصص مغز و اعصاب در تهران مراجعه کنید که تحت معاینه ایشان متوجه دلیل ادامه دار بودن این شرایط شما شوند.
سردرد تنشی
شایع ترین نوع سردرد می باشد که با فشار و درد مبهمی در دو طرف سر ایجاد می شود. درد ایجاد شده ممکن است به گردن و شانه ها هم سرایت کند. سردردهای تنشی می توانند بر اثر خستگی ، فشار احساسی یا مشکلی در ماهیچه ها و مفصل های گردن ایجاد شود. روش های درمانی ؛ شامل استراحت و روش های تسکینی نظیر طب سوزنی و ماساژ ، انجام یوگا و نهایتا مصرف داروهای مسکن بدون نیاز به نسخه پزشک و همچنین داروهایی است که توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب تجویز می شود.
سردرد میگرنی
عصب شناسان معتقدند که میگرن بر اثر تغییراتی در جریان خون مغز و فعالیت سلول های عصبی به وجود می آید. عوامل ژنتیکی نقش مهمی در بروز این بیماری دارند و این سردرد یکطرفه یا دوطرفه ، معمولا ضربان دار و ممکن است همراه با حالت تهوع و استفراغ باشد. اگر میگرن را در مراحل اولیه تشخیص دهید ، می توان با مسکن های معمول و بدون نیاز به نسخه و با استراحت در محیط تاریک و ساکت و گاهی کمپرس سرد یا گرم کمتر خواهد شد. مجموع مسکن ها همراه با کافئین اگر در ابتدای حمله به اندازه کافی مصرف شوند مؤثر خواهند بود.
سردرد خوشه ای
طول زمان آن کوتاه تر از میگرن است و بصورت دوره ای آغاز و ممکن است حدود یک تا سه ماه روزانه چند نوبت فرد را درگیر کند. این نوع از سردردها معمولا همراه با احساس پری و سنگینی یک طرفه مخاط چشم و پلک و بینی و ریزش اشک از یک چشم و آبریزش همان طرف بینی می باشد.
سردردهای بازگشتی
این نوع سردرد از رایج ترین سردردهای ثانویه محسوب می شوند که در بیشتر مواقع بر اثر مصرف بیش از حد داروهایی که برای درمان علائم سر درد ایجاد می شوند ظاهر می شوند. اغلب این سردردها از اول صبح شروع شده و تا پایان روز نیز ادامه دارند. زمانی که از مسکن استفاده می کنید درد آن ها کمتر می شود اما به محض اینکه اثر مسکن از بین برود ، درد دو چندان خواهد شد. هنگام بروز سردردهای بازگشتی ممکن است علائمی همچون درد گردن ، احساس خستگی ، احساس گرفتگی بینی و کاهش کیفیت خواب را نیز تجربه کنید.
سردردهای Thunderclap
این سردردها شدید و ناگهانی هستند و می توان گفت از بدترین سردردها محسوب می شوند. معمولا این نوع سردرد در عرض یک دقیقه به ماکسیمم شدت خود می رسد و تا حدود پنج دقیقه به طول می انجامد. سردردهای Thunderclap هم از سردردهای ثانویه محسوب شده و در زمان های خطرناک و تهدید کننده همچون خون ریزی یا هموراژی مغزی ، ترومبوسیس سیاهرگی در مغزی ، مننژیت و اپوپلکسی هیپوفیز احساس می شوند. افرادی که این سردرد را تجربه کردند باید سریعا به پزشک مراجعه نمایند.
