سکته مغزی یک اختلال عصبی ناگهانی و از شایع ترین بیماری های عصبی است و زمانی که خونرسانی به مغز کاسته می شود جزئی از مغز یا کل آن دجار آسیب شده و وظیفه خونرسانی را بدرستی انجام نمی دهند و اکسیژن و مواد غذایی که در خون وجود دارد به مغز نمی رسد و باعث از بین رفتن سلول های مغزی خواهد شد. با مراجعه به موقع به دکتر مونا حجازی می توانید عوارض این بیماری را تا حد بسیار زیادی کاهش دهید.
زمانی که رگ خونی مغز توسط یک لخته یا تکه ای از لخته که کنده شده و عروق ریزتر مغز را مسدود میکند مسدود می شود یا رگ پاره شده یا آُسیب می بیند، باعث قطع خونرسانی در مغز خواهد شد و شخص دچار بیهوشی ، فلج یا ناتوانایی هایی خواهد شد. از مهمترین دلایل مرگ سکته مغزی به شمار می رود و از جمله بیماری های اورژانسی است که شخص مبتلا به آن باید در اسرع وقت تحت درمان قرار گیرد. علائم عصبی این بیماری بسیار سریع و در مدت کوتاهی ظاهر می شوند. شدت سکته مغزي بنا بر میزان گرفتگی یا پارگی و خونریزی رگ ها در افراد مختلف یکسان نمی باشد.
سکته مغزی چیست ؟
این عارضه زمانی رخ می دهد که جریان خون قسمتی از مغز دچار اختلال شده باشد و یا کاهش یافته باشد. می توان به انسداد مسیر رگ های خونی و یا پارگی این جریان ها اشاره کرد و علت این عارضه را از این علل دانست. بنابراین با وجود آمدن این ایرادات اکسیژن و مواد مغذی کافی به بافت و سلول های مغزی نمیرسد و در طی بازه زمانی کوتاهی باعث مردن این سلول ها و بافت های مغزی می گردد. علاوه بر سکته مغزی که با آن رو به رو هستیم ، این اتفاق روندی اورژانسی پزشکی به شمار می رود و احتیاج به درمان فوری دارد. زیرا درمان و مداخله سریع کادر درمان در عارضه ها و میزان صدمات در پی این اتفاق بسیار حائز اهمیت است. به گفته متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات تهران با پیشرفت در تکنولوژی و علم پزشکی امروزه میزان مرگ و میر بر اثر این بیماری به حداقل ترین درصد خود رسیده است.
علائم سکته مغزی خاموش
همانطور که گفته شداین عارضه به دلایل مختلف ایجاد می شود، سكته مغزي زمانی رخ می دهد که بعضی از رگ های خونی موجود در مغز مسدود یا منفجر شده باشد. با بسته یا مسدود شدن این رگ ها اکسیژن و غذا به بافت های اصلی مغز ارسال نمی شود و بعد از گذشت چند دقیقه سلول های مغز شروع به مردن می کنند. از جمله نشانه های ظاهری که ممکن است برای فرد در هنگام بروز سکته رخ دهد عبارت اند از:
- احساس ضعف و کرختی در صورت، بازو ها یا پاها
- فلج شده عضلات صورت، پا و بازو در یک سمت از بدن
- عدم داشتن تعادل
- عدم توانایی صحبت و درک صحبت اطرافیان
- داشتن مشکل در بلع
- احساس سوزش در بعضی از نقاط بدن
- داشتن دوبینی یا تاری دید در یک یا هر دو چشم
- ایجاد سردرد شدید به طور ناگهانی
- از دست دادن حافظه کوتاه مدت
- احساس سرگیجه و سبکی سر
- عدم کنترل ادرار و مدفوع
علت این بیماری :
دو دلیل مهم و اصلی عارضه شامل پدید آمدن انسداد در مسیر یکی از شریان های تامین کننده خون مغز است که اشاره به سکته ایسکمیک دارد. و یا صدمه و خونریزی از یکی از جریان های خونی که این نیز اشاره به سکته هموراژیک دارد. می توان از این دو به عنوان مهمترین علل سکته مغزی نام برد.
تشخیص :
طبق گفته های دکتر مونا حجازی بهترین متخصص مغز و اعصاب تهران برای تشخیص اين بيماري آزمایش FAST انجام می شود که در ذیل به شرح آن می پردازیم.
- F که مخفف Face یا صورت می باشد. در این مرحله پزشک متخصص از بیمار درخواست می کند که لبخند بزند تا به این ترتیب بررسی نماید که آیا آب دهان بیمار از یک سمت دهان تراوش می نماید یا خیر؟
- A که مخفف Arm یا بازو می باشد. در این مرحله از تشخیص سکته مغزی ، پزشک متخخص جهت بررسی این امر که آیا یک سمت بدن بیمار رو به پایین است یا خیر ، از بیمار می خواهد که در حالت ایستاده قرار گیرد.
- S که مخفف Speech یا تکلم می باشد. طی این مرحله بیمار باید به درخواست پزشک یک جمله کوتاه را چند مرتبه تکرار نماید تا بدین ترتیب پزشک بررسی نماید که آیا بیمار واژه ای را جا می اندازد یا اختلال تکلم دارد.
- T که مخفف Time یا همان زمان می باشد. در این مرحله ، در صورتی که بیمار هر یک از علائم فوق را داشته باشد می بایست بلافاصله تحت درمان قرار گیرد.
دلایل ایجاد سکته مغزی
- گرفتگی مویرگ های خونی مغز
- گرفتگی شریان ها و کند شدن یک تکه از گرفتگی و آمبولی در رگ های ریز مغزی
- خونریزی مغزی در اثر فشار یا اصابت ضربه به سر یا آسیب و پارگی رگ های خونی به دلیل مصرف داروهای ضد انعقاد خون اتفاق می افتد.
- کم تحرکی و عدم انجام فعالیت های ورزشی
- فشار خون بالا
- مصرف دخانیات
- بیماری های قلبی و عروقی
- کلسترول خون بالا
- مصرف مشروبات الکلی
- چاقی و افزایش وزن
- اعتیاد و مصرف مواد مخدر
عوارض
بنا بر گفته های بهترین فوق تخصص مغز و اعصاب در تهران زمانی که اين عارضه اتفاق می افتد مغز مدتی بدون اکسیژن و مواد غذایی می ماند در نتیجه درمان شروع درمان بلافاصله پس از آن بسیار موثر است. هر قدر که این بازه زمانی کوتاه تر باشد احتمال نجات یافتن شخص از مرگ افزایش می یابد و در صورت نجات یافتن بیمار از خطر مرگ عوارض زیر اتفاق خواهد افتاد:
- فلج و از کار افتادگی یک قسمت از بدن یا عدم کنترل قسمتی از بدن به عبارتی شخص توانایی کنترل قسمتی از عضلات خود را از دست می دهد.
- به سختی صحبت کردن یا بلع غذا یا درک افردای که دچار سکته مغزی شده اند ، مشکل است.
- مشکلات روحی و روانی بیمار، که این امر می تواند زمینه افسردگی را در بیمار فراهم سازد.
توجه داشته باشید که با بروز این اتفاق خطر اتفاق افتادن آن مجدداً افزایش می یابد.
انواع سکته مغزی
سکته مغزي به طور کلی بر اساس درجه شدت و همجنین عوارض و خطراتی که دارد به سه دسته قابل تقسیم می باشد که عبارتند از :
- ایسکمیک
این نوع سکته، رایج ترین نوع سکته مغزي می باشد و می توان گفت حدودا از بین هر ۱۰ نفری که دچار عارضه سکته مغزي می شوند ، ۹ نفر در این دسته قرار دارند. در حقیقت این مشکل در اثر بروز لخته خونی در رگ های داخل مغز رخ می دهد ، حال آنکه این لخته خونی می تواند در منطقه ای خاص وسعت یافته باشد یا اینکه از دیگر بخش های بدن به مغز سرایت کرده باشد.
دکتر حجازی بهترین دکتر مغز و اعصاب برای درمان سکته مغزی در تهران می گویند سکته ایسکمیک در صورتی اتفاق می افتد که سرخرگ موظف به خونرسانی مغز ، مسدود شود. لازم به ذکر است که انسداد رگ های خونی می تواند ناشی از دلایل مختلفی از قبیل رسوب چربی در شریان ها ، نا منظم بودن ضربان قلب و غیره باشد. در نهایت لخته خونی به نقطه دیگری ازبدن انتقال یافته و سرخرگ خونرسان به مغز را مسدود می نماید.
- سکته مغزی هموراژیک
این نوع از سکته مغزي نادر می باشد و عموما منجر به مرگ می گردد. اين نوع سكته در صورتی رخ می دهد که یکی از رگ های خونی مغز دچار پارگی شود ، این پارگی می تواند در اثر علل متعددی اتفاق بیفتد. به طور کلی این نوع سکته زمانی اتفاق می افتد که یکی از رگ های خونی که دچار ضعف است در داخل مغز منفجر شود که قطعا در اثر این اتفاق ، درون مغز خونریزی شدید رخ می دهد که متوقف نمودن آن کاری بس دشوار است.
انواع سکته هموراژیک
این عارضه ار می توان به دو دسته تقسیم بندی کرد :
- خونریزی داخل جمجمه ای : متداول ترین و رایج ترین گونه سکته در نوع هموراژیک این حالت است. موقعی رخ می دهد که یک شریان در مغز دچار پارگی شده و خون در بافت های اطراف آن تجمع کرده باشند.
- خونریزی ساب آراکنوئید : این حالت به طور عمده شیوع کمتری به نسبت دیگر حالت دارد و به علت خونریزی در فضای بین مغز و بافت و سلول نازک پوشاننده آن رخ می دهد.
- حمله ایسکمیک گذرا ( موقت )
نوعی سکته مغزي ناقص می باشد که ناشی از انسداد رگ های خونی است. علیرغم اینکه سبب ایجاد آسیب دائمی در مغز نمی شود ، اما سبب بروز نشانه های آن خواهد شد که ممکن است چند دقیقه یا چندین ساعت به طول بیانجامد. بنابراین از علائم حمله ایسکمیک گذرا که می توانند دال بر این عارضه باشند نباید چشم پوشی نمود.
افرادی که در تهران زندگی می کنند و دچار سکته مغزی شده اند و قصد دارند عوارض آن را کمتر کنند یا از وقوع آن جلوگیری کنند می توانند به بهترین فوق تخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات در تهران سرکار خانم دکتر مونا حجازی مراجعه کنند.
بررسی جامع سکته ایسکمیک
سکته ایسکمیک مرتبط با تنگ شدن گذرگاه خونی مغز می باشد ، اما TIA علائم کوتاه مدتی دارد و معمولاً تا ۲۴ ساعت طول می کشد . درمان این عارضه شامل موارد زیر می باشد:
مراقبت فوری : هنگام ظاهر شدن علائم سکته مغزی یا TIA ، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید . زمان بسیار مهم است و تا سریعتر بتوانید از شخصی کمک بگیرید تا احتمال بهبود تان افزایش یابد.
داروها : در صورتی که سکته ایسکمیک رخ داده است ، ممکن است پزشک شما داروهای ضد پلاکت خونی (مانند آسپرین) یا داروهای ضد انعقاد (مانند هپارین یا وارفارین) را تجویز کند تا از تشکیل لخته های خونی جلوگیری شده و از ایجاد سکته های بعدی پیشگیری شود.
تغییرات در سبک زندگی : تغییرات در سبک زندگی می تواند به بهبود عمومی و پیشگیری از اتفاقات مشابه در آینده کمک کند . این شامل تغییرات در رژیم غذایی ، افزایش فعالیت ورزشی ، قطع دخانیات ، کنترل فشار خون و مدیریت دیابت می شود.
پزشکی تخصصی : بعضی از موارد نیازمند مراجعه به پزشکان تخصصی مانند نورولوژیست ها یا پزشکان قلب می باشد زیرا ارزیابی و مدیریت مناسب علائم و عوارض مرتبط با سکته ایسکمیک و TIAباید توسط شخص باتجربه ای انجام شود .
توجه به عوارض جانبی : ممکن است عوارض جانبی مانند ضعف عضلات ، مشکلات حافظه و تغییرات در شخصیت پس از یک سکته مغزی یا TIA رخ دهد. در این صورت ، نیاز به توجه و مدیریت این عوارض وجود دارد ، که ممکن است شامل فیزیوتراپی ، درمان شناختی رفتاری و مشاوره روانشناختی باشد.
به طور کلی ، توجه به زمان برای درمان سریع ، استفاده از داروها ، تغییر در سبک زندگی و مراجعه به پزشکان تخصصی می تواند بهبود عملکرد مغزی و کاهش احتمال تکرار سکته ها را تضمین کند.
پیشگیری از سکته مغزی
با وجود اینکه علائم سكته مغزي به صورت خاموش می باشد و در زمان بروز آن فرد، از قبل هیچ اطلاعی ندارد؛ می توان گفت با تغییر سبک زندگی و رعایت نکات ساده و کوچک می توان از این بیماری شایع پیشگیری نمود. این نکات شامل موارد ذیل می باشند:
-
ترک کردن مصرف دخانیات
همانطور که می دانید کشیدن سیگار باعث کاهش سطح اکسیژن خون شده و در نتیجه موجب ایجاد اختلال در روند کار کرد قلب و افزایش احتمال لخته شدن خون می شود. از همین رو احتمال بروز آن در افراد سیگاری بیشتر از افرادی است که سیگار نمی کشند. با ترک سیگار می توانید خطر بروز این اتفاق را تا حد بسیار زیادی کاهش دهید.
-
کنترل دیابت
احتمال رخ داد سکته مغزی در افراد مبتلا به دیابت بیشتر می باشد. در صورتی که افراد مبتلا به دیابت بتوانند بیماری خود را کنترل کنند می توانند خطر بروز این عارضه را تا حد بسیار زیادی کاهش دهند. دیابت را می توان با استفاده از دارو، داشتن یک رژیم غذایی مناسب و کاهش وزن به خوبی کنترل نمود.
-
کنترل چربی و کلسترول
بالا بودن میزان مصرف کلسترول و چربی باعث افزایش میزان ساخت پلاک در رگ ها می شود. این پلاک ها قادر هستند باعث ایجاد اختلال در جریان خون شوند و روند خونرسانی به مغز را مختل سازند. کلسترول بالا، احتمال بیماری های قلبی و سخت شدن جریان خون در رگ ها را بالا می برد. شما عزیزان می توانید با مراجعه به پزشک و دریافت مشاوره از او می توانید کلسترول خونتان را کنترل کنید و از ابتلا به آن پیشگیری فرمایید.
معجزه ای به نام ورزش در کاهش ایجاد سکته مغزی
ورزش به عنوان یکی از نیازهایی است که بدن ما به آن اعتیاد دارد که نه تنها برای بهبود فیزیکی بلکه برای حفظ سلامت روانی و پیشگیری از بسیاری از بیماری های مزمن نیز اهمیت دارد . از جمله این بیماری ها، سکته مغزی است که یکی از عوامل اصلی مرگ و میر در جوامع و بسیاری از کشورها به شمار می رود .
واقعیت این است که ورزش به طور مستقیم و غیرمستقیم بر کاهش احتمال سکته مغزی تأثیر گذار است .
- به عنوان مثال ، ورزش منظم باعث افزایش سلامت قلبی عروقی می شود و فشار خون را کاهش می دهد ، که هر دو عامل در کاهش خطر ابتلا به سکته مغزی موثر هستند .
- همچنین ، ورزش منجر به بهبود جریان خون و کاهش توده چربی در خونی می شود ، که این عامل نیز می تواند باعث کاهش احتمال خطر سکته مغزی در فرد شود.
- ورزش همچنین می تواند به کنترل وزن کمک کند ؛ زیرا اضافه وزن یکی دیگر از عوامل پر خطر برای ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی است .
- همچنین ، با افزایش سطح انرژی و بهبود خلق و خو ، ورزش می تواند تاثیر مستقیم بر سلامت روان داشته باشد و به کاهش استرس و افسردگی کمک کند ، که این نیز عاملی مهم در کاهش خطر سکته مغزی تلقی می شود .
در نتیجه همانطور که اشاره شد ، ورزش نه تنها بهبود شرایط فیزیکی ما را تضمین می کند بلکه سایر مشکلات روانی نیز پس از انجام آن حل خواهد شد ، از همین راه بهترین راه برای بهرهمندی از فواید ورزش ، شروع فعالیت های ورزشی منظم و تنظیم برنامه های مناسب برای آن در زندگی روزمره می باشد .
ایا سکته مغزی خوب می شود؟
متاسفانه بیشتر افراد به طور اشتباه تصور می کنند افرادی که دچار این بیماری شده اند هیچ شانسی برای بهبودی ندارند و فرد تا اخر عمر باید با عوارض آن زندگی کند. اما باید این را گفت که این بیماری قابل درمان می باشد اما برای درمان آن نیاز است بیمار در زمان مناسب به مراکز درمانی فرستاده شود تا با استفاده از تزریق Tpa يا استنت گذاری عوارض این بیماری را تا حد زیادی کاهش داد.
