صرع یک اختلال سیستم عصبی مرکزی است که در آن فعالیت سلول عصبی در مغز از هم گسیخته و مختل می شود و باعث حمله یا دوره هایی از رفتارها و احساسات غیرعادی و گاهی از دست دادن هوشیاری خواهد شد. نکته قابل توجه این است که این بیماری حالت واگیر نداشته و قابل انتقال از فردی به فرد دیگر نخواهد بود. دکتر مونا حجازی ، بهترین متخصص مغز و اعصاب تهران از بهترین متخصصان مغز و اعصاب در این استان به شمار می روند ؛ ایشان با تشخیص دقیق بیماری صرع ، امکان درمان و کنترل علائم ناشی از آن را به نحو بهینه ای برای مراجعین محترم خود میسر می نمایند.
علائم بیماری صرع
به طور کلی بیماری صرع ، در پی فعالیت های غیر طبیعی سلول های مغزی رخ می دهد و تشنج را به دنبال دارد. متاسفانه تشنج ، کلیه فرآیندهای هماهنگی مغز را تحت الشعاع قرار می دهد.
لازم به ذکر است علائم بیماری فوق با توجه به نوع تشنج ، متفاوت خواهد بود ؛ اما به طور کلی می تواند سبب پیدایش علائم ذیل گردد :
- گیجی زودگذر
- تکلم نامفهوم و مقطع
- فقدان سطح هوشیاری
- حرکات غیر قابل کنترل در دست ها و پاها
ناگفته نماند که در اکثریت موارد ، افراد مبتلا به صرع ؛ هر بار که دچار تشنج می شوند به نوع یکسانی از آن مبتلا شده و در نتیجه علائم مشابهی را تجربه می کنند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که تشنج بیشتر از پنج دقیقه طول کشید، بلافاصله برای بار دوم تشنج کردید، تنفس بعد از اتمام تشنج برنگشت، فرد هوشیاری خود را به دست نیاورد و یا به تب بالا مبتلا شد باید سریعا خود را به مراکز درمانی برسانید. همچنین اگر از بیماری هایی مثل دیابت رنج می برید، در حین وقوع این عارضه آسیب دیدید و یا در دوران بارداری هستید باید بیش از پیش احتیاط کنید و در اولین فرصت با پزشک تماس بگیرید.
جلوگیری از تشنج در صرع
گاهی اوقات می توان با رعایت نکاتی از وقوع این عارضه جلوگیری کرد. در ادامه این مقاله برخی از این راه ها را بررسی کرده ایم.
- هر شب به مقدار کافی بخوابید. بهتر است برنامه خواب خود را تنظیم کنید و از آن پیروی کنید.
- تکنیک های کنترل استرس و آرام بخش را یاد بگیرید تا در مواقع ضروری از آن ها استفاده کنید.
- از مصرف الکل، دخانیات و در کل مواد مخدر دوری کنید.
- تمام داروهای تجویز شده توسط پزشک را مصرف کنید تا از عوارض صرع بکاهید.
- سعی کنید خیلی از وسایل الکترونیکی مثل تلوزیون و گوشی موبایل استفاده نکنید و در معرض نورهای شدید قرار نگیرید.
- رژیم غذایی خود را سالم سازی کنید.
انواع صرع
صرع کانونی
هرگاه در اثر انجام فعالیت غیرعادی در بخشی از مغز ، تشنج رخ دهد این تشنج را تشنج کانونی یا غیرمنتشر می نامند. گاها در این نوع از بیماری ، ممکن است فرد هوشیاری خود را از دست ندهد. در این مورد ، معمولا این عارضه با پرش های غیرارادی در نواحی دست و پا ، مور مور شدن و سرگیجه همراه می باشد. صـرع کانونی در برخی موارد نیز ممکن است با فقدان سطح هوشیاری فرد همراه باشد و فرد را دچار حرکاتی چون بلع ، جویدن ، چرخش دست و غیره نماید.
صرع عمومی
صـرع عمومی یا اصطلاحا صـرع منتشر ، تمامی مغز را فرا می گیرد.
این نوع از صـرع به طور کلی ، با ۶ نوع تشنج همراه است که عبارتند از :
- تشنج غایب : با افت جزئی سطح هوشیاری همراه بوده و سبب ایجاد حرکات خیره کننده و خفیف در بیمار می شود.
- تشنج تونیک : سبب سفت شدن عضلات بدن بیمار می شود و در نتیجه موجب افتادن بیمار بر روی زمین خواهد شد.
- تشنج کلونیک : باعث ایجاد حرکات پرشی و ریتمیک در عضلات بیمار می شود و غالبا بر نواحی ای از بدن از جمله صورت ، دست ها و گردن تاثیرگذار است.
- تشنج میوکلونیک : منجر به ایجاد حرکات پرشی در نواحی دست و پا می شود.
- تشنج آتونیک : موجب شل شدن و عدم کنترل عضلات شده و سبب زمین خوردن بیمار به صورت ناگهانی خواهد شد.
- تشنج تونیک کلونیک : باعث فقدان سطح هوشیاری شده و با موارد زیر همراه خواهد بود :
-
- لرزش بدن
- گاز گرفتن زبان
- عدم کنترل مثانه
-
عوامل خطر در بیماری صرع
این بیماری ، به دنبال پارامترهای مختلفی می تواند تشدید گردد که در ادامه به آن ها اشاره نموده ایم :
- سن : غالبا در سنین کودکی و میانسالی ( بعد از ۶۰ سالگی ) رخ می دهد ؛ البته لازم به ذکر است که امکان ابتلا به این بیماری در هر رده سنی ای وجود دارد.
- سابقه خانوادگی : توجه داشته باشید که در صورت وجود سابقه خانوادگی در ابتلا به این بیماری ، احتمال بروز آن در شما نیز افزایش خواهد یافت.
- بیماری های قلبی – عروقی و سکته : از دیگر مواردی که احتمال بروز بیماری صرع را افزایش می دهد ؛ می توان به سکته و بیماری های عروقی که خود می توانند آسیب های مغزی را به همراه داشته باشند ، اشاره نمود.
- صدمات وارده به سر : اصابت ضربه یا صدمه به سر می تواند فرد را در معرض بیماری صرع قرار دهد ؛ لذا توصیه می شود در هنگام انجام فعالیت های پرخطر ؛ نظیر رانندگی ، اسکی ، دوچرخه سواری و غیره حتما از تجهیزات ایمنی ؛ مثل کلاه و کمربند ایمنی استفاده نمایید.
- دمانس : زوال عقل یا اصطلاحا دمانس که سبب کاهش توانایی های ذهنی می شود و غالبا در افراد سالخورده شاهد بروز آن هستیم ، از دیگر مواردی است که افزایش احتمال بروز صرع را به دنبال دارد.
- عفونت های مغزی : عفونت هایی ؛ نظیر مننژیت می توانند موجب بروز التهاب در مغز یا نخاع شوند و در نتیجه ریسک ابتلا به صرع را تشدید نمایند.
زندگی با صرع
این بیماری تا آخر عمر با فرد همراه است، اما اگر تشنج ها کنترل شوند بیشتر افراد می توانند بدون مشکل به زندگی خود ادامه دهند. اکثر کودکان مبتلا می توانند به مدارس عادی بروند، در فعالیت ها شرکت کنند و در بزرگسالی کار پیدا کنند. اما قبل از انجام کارهایی خاص مثل رانندگی، شنا کردن و باردار شدن باید حداکثر احتیاط را به خرج دهید و با متخصص مربوطه مشورت کنید.
درمان صرع
به منظور درمان صرع و همچنین کنترل حملات تشنج ، در ابتدا روش های دارویی بکار برده می شوند و در صورتی که از طریق درمان دارویی ، نتوان حملات تشنج را کنترل کرد ممکن است جهت کنترل این حملات ، جراحی های مختص مغز مورد استفاده قرار گیرند. مقصود از بکارگیری درمان های دارویی ( داروهای ضد صرع ) ، کاهش تعداد دفعات حملات تشنج یا قطع آن بدون ایجاد هر گونه عارضه جانبی و تهدید سلامت بیمار می باشد. به طور کلی پزشک بر اساس موارد ذیل اقدام به انتخاب بهترین درمان دارویی می نماید :
- سن بیمار
- نوع جنسیت بیمار
- ابتلا به بیماری های احتمالی و مصرف برخی داروهای خاص
در خاتمه باید متذکر شد که بیماری صـرع ، نوعی بیماری قابل کنترل می باشد و ترس از این بیماری در میان افراد جامعه کاملا نا بجا می باشد. در حالت کلی بیماری صرع و حملات ناشی از آن با اصلاح عادات زندگی و دریافت درمان مناسب ، قابل کنترل بوده و می توان با بکارگیری این موارد آسیب های ناشی از بیماری صـرع و حملات آن را کنترل نمود. علاوه بر دارودرمانی، می توان با بهره گرفتن از عمل جراحی بخش کوچکی از مغز را که باعث بروز این عارضه شده را برداشت. همچنین در برخی موارد یک ابزار الکتریکی بسیار ریز در بدن کار گذاشته می شود تا تشنج ها کنترل شوند.
