تشنج در واقع به معنی اسپاسم و گرفتگی غیرقابل کنترل است که با تغییر در میزان هوشیاری به وجود می آید. این بیماری موجب بروز حرکت های تند و ناگهانی بیمار می شود که هر بار حدود یک الی دو دقیقه به طول می انجامد.این بیماری بر فعالیت های الکتریکی مغز اثر می گذارد که بهتر است در زمان مناسب راه کاری را برای درمان و بهبود این نشانه ها را یافت. با مراجعه به دکتر مونا حجازی ، بهترین متخصص مغز و اعصاب تهران می توان بهترین راه کار را برای کاهش این پیامدها و درمان تشنج در نظر داشت. بروز حملات به وجود آمده در پی تشنج می تواند برای فرد خطرناک باشد بدین ترتیب بهتر است که در پی بهبود واقعی این بیماری باشید.
علائم تشنج
علائمی که می توان از طریق آن ها فهمید که فرد به صورت آنی دچار این مشکل شده است و نیاز به درمان تشنج دارد یا خیر عبارتند از :
- بروز حرکات غیر ارادی در برخی یا همه اندام ها همچون دست و پا زدن
- در برخی موارد ممکن است علائمی همچون کاهش سطح هوشیاری را به همراه داشته باشد.
- قادر به تشخیص زمان یا مکان نیست.
- تشنج موجب بیهوشی موقت خواهد شد.
- در این حالت فرد نمی تواند پاسخگوی سوالات افراد پیرامون باشد.
- خیرگی یا چرخیدن چشم به یک سمت
- احتمال دفع ناخواسته و غیر ارادی ادرار
علل تشنج
برای انکه نسبت به درمان یک مشکل بپردازیم باید علل به وجود آمدن آن را بدانیم. با فهمیدن علل این عارضه می توان نسبت به درمان تشنج اقدام کرد.
- زمانی که در فعالیت الکتریکی مغز اختلال ایجاد شود، فرد دچار تشنج خواهد شد.
- آسیب و ضربه به مغز
- وجود تومور مغزی
- صرع
- تغییرات متابولیسم و سوخت و ساز بدن که موجب بروز مشکلات کبدی و کلیوی می شود.
- وجود عفونت های خاص ( مانند عفونت مغز )
- مصرف مواد مخدر و الکل
- وجود بیماری های مادرزادی همچون سندروم داون
- سکته و بیماری آلزایمر
- علائم ناشی از تشنج ناشی از صرع
- عدم پاسخگویی در لحظه
- ناتوانی در یادآوری آنچه که اتفاق افتاده
- حرکات بدنی تند و سریع
- سفت شدن و تکان های ناگهانی بدن
انواع تشنج
راه کار های درمانی بسیار متفاوت بوده و با توجه به نوع ارضه متفاوت می باشد از همین رو برای درمان تشنج نیز باید ابتدا نوع آن را مشخص کرد تا بهترین راه برای آن ارائه شود. این مشکل دارای دو نوع مختلف می باشد که در ادامه به اختصار هر یک از این دو نوع را توضیح خواهیم داد.
- تشنج جزئی ( Partial )
- تشنج گسترده ( Generalize )
تشنج جزئی
در این نوع از تشنج ، شخص هوشیار بوده و می داند که تشنج نزدیک است.
این تشنج ، با افزایش شدید سیگنال های الکتریکی و فرستادن آن ها از یک نطقه مغز آغاز شده و تدریجا به سایر نقاط مغز انتشار می یابد.
تشنج partial ، را تشنج کانونی ( focal ) نیز می نامند.
تشنج partial ؛ خود به دو نوع مختلف تقسیم می شود:
- تشنج partial ساده : به طور کلی این نوع از تشنج ، نشانه هایی همچون تغییر و تقویت حس چشایی یا بویایی ، مشکلات گوارشی ، احساس ترس ، احساس سوزش یا تغییرات احساسی و توهم را به همراه دارد.
- تشنج partial پیچیده : این نوع از تشنج ، نیز با علائم فوق الذکر همراه است و سطح هوشیاری شخص در پی بروز آن پایین خواهد آمد به گو نه ای که ممکن است فرد احساس گیجی و خیرگی کند.
لازم بهخ ذکر است که گیجی و حرکات خود به خودی و غیر ارادی پشت سر هم و تغییرات شخصیتی و احساسی نیز از علائم این تشنج می باشد.
تشنج گسترده
در این نوع تشنج ، فرد کنترل تمام عضلات خود را از دست خواهد داد و به دلیل عدم تعادل ، غالبا در پی این نوع از تشنج ؛ فرد به زمین می خورد.
این تشنج ، کل مغز را درگیر کرده و خود انواع مختلفی دارد.
- صرع کوچک Absence Seizures
- نوع تونیک – کلونیک
- تشنج میلوکلونیک
- تشنج آتونیک
تشخیص تشنج
تشخیص نوع تشنج برای پزشک نیز دشوار است ، اما برای اینکه درمان مناسبی برای بیمار تجویز شود ؛ متخصص مغز و اعصاب تست های تشخیصی را انجام می دهد.
در اولین قدم ، بهترین متخصص مغز و اعصاب ؛ سوابق پزشکی بیمار را مورد بررسی قرار می دهد و به دنبال علت یا عواملی می گردد که می توانند مسبب بروز نشانه های تشنج باشند ؛ برای مثال سردرد‌های میگرنی ، بی نظمی و اختلالات خواب و استرس های شدید ؛ همگی علائمی شبیه به تشنج دارند.
مرحله بعدی انجام تست های آزمایشگاهی مخصوص از قبیل تست های آزمایش خون می باشد.
به طور کلی بررسی عدم تعادل الکترولیتی ، بررسی مایع مغزی-نخاعی جهت تشخیص احتمال عفونت های مغزی ، سم شناسی برای بررسی داروها و سموم احتمالی موجود در بدن و بررسی امواج مغزی در طول تشنج برای تشخیص نوع تشنج از انواع این آزمایشات هستند.
اسکن های تصویری ؛ نظیر ام آر آی با نشان دادن تصویری از امواج مغزی به متخصص مغز و اعصاب کمک می کنند تا موارد غیرطبیعی ، مسدود بودن احتمالی یکی از عروق خونی در مغز یا وجود تومور که می توانند سبب بروز تشنج شود را تشخیص دهد.
بعد از تشنج ، چه اقداماتی باید بر روی فرد انجام گیرد ؟
- بیمار را از نظر وجود آسیب‌دیدگی بررسی کنید.
- چنانچه درطول حمله امکان خواباندن بیمار به پهلو وجود نداشت ؛ بعد از پایان حمله حتما این کار را انجام دهید.
- در صورت مشکل در تنفس با کمک انگشت تان ، دهان بیمار را از بزاق یا استفراغ پاک کرده و هر لباس یا زیورآلات تنگی را از دور گردن و مچ دست بیمار باز کنید.
- تا زمانی که بیمار هوشیاری کامل خود را به دست نیاورده ، در کنار وی بمانید و چیزی برای خوردن و آشامیدن به او ندهید.
راه های درمان تشنج
درمان تشنج ، بسته به علت بروز آن متفاوت است. در واقع با درمان علت تشنج می توان از بروز مجدد تشنج جلوگیری کرد.
در صورتی که تشنج به دلیل ابتلای بیمار به صرع باشد ؛ غالبا از گزینه های درمان دارویی یا جراحی به منظور اصلاح موارد غیرطبیعی موجود در مغز استفاده می‌شود.
به طور کلی با درمان منظم ، می توانیم باعث کاهش یا توقف علائم تشنج و بروز آن شویم.
آیا داروهای درمانی تشنج عارضه دارند ؟
هر دارویی برای درمان می تواند برای فرد عوارضی را به همراه داشته باشد. استفاده از داروهای ضد تشنج نیز از این داستان مستثنا نخواهند بود. یکی از رایج ترین پیامدهای این روش درمان تشنج می تواند احساس خستگی و دست و پاچلفتگی باشد. به دلیل اینکه این عوارض فرد را ناراحت می کند بهتر است که به بهترین دکتر مغز و اعصاب در تهران اطلاع دهید که برای از میان بردن این وضعیت راه کاری را به شما ارائه کند. داروهای درمانی این بیماری می توانند علت پیدایش بثورات پوستی شوند در این وضعیت بهترین راه کار اطلاع رسانی به دکتر است. هرگز به دلیل به وجود آمدن این موارد از روش های خانگی استفاده نکنید. در برخی موارد بعد از استفاده میل به خودکشی را در شخص افزایش می دهد که با مشاهده مواردی مانند افسردگی و درون ریزی افکار بهتر است که به دکتر مراجعه کنید که بتواند دوز داروها یا نوع آن را برای درمان تشنج در نسخه پزشکی تغییر دهد که بتوان نتیجه ای بهتر را از روند درمان دریافت کرد.
پیشگیری از بروز تشنج
افراد مبتلا به صرع باید درمان دارویی و سایر مراقبت‌های درمانی را دقیقا مطابق با نظر متخص مغز و اعصاب پیگیری کنند. البته در بسیاری از موارد پیشگیری از این بیماری تقریبا ممکن نیست، اما داشتن سبک زندگی مناسب، می‌تواند تا حد زیادی ریسک بروز حمله را کاهش دهد.
