دیسک کمر و گردن

دیسک کمر و گردن از عارضه های نسبتا رایجی هستند که احتمال آن در هر نقطه ای از ستون فقرات وجود دارد که اغلب ناحیه گردن یا کمر را درگیر می کنند. ستون مهره ها یا ستون فقرات از استخوان های متصل به هم به اسم مهره تشکیل می گردد که نخاع در مرکز مهره ها قرار دارد و مانع آسیب دیدن آن می گردند. دکتر مونا حجازی در رابطه با این عارضه مطالبی را بیان نموده اند که در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت.

عصب‌هایی که از نخاع به سرار بدن انتشار یافته اند باعث انتقال پیام بین مغز و بدن می شوند. فرمان حرکت عضلات از طریق عصب های مغز ارسال می شوند. به عنوان نمونه اگر فردی دچار بیماری دیسک شود عصب های مغز پیغام درد کمر و گردن را ارسال می نمایند. در این زمان لازم است تا فرد برای درمان و کاهش درد خود به یک متخصص مغز و اعصاب خوب مراجعه کند.

عوامل ایجاد کننده دیسک کمر و گردن

• اضافه وزن
• افزایش سن
• استعمال دخانیات
• خم کردن بیش از حد گردن
• داشتن مشاغلی که نیاز به بلند کردن اجسام سنگین دارد.

علائم مشترک در بیماری دیسک کمر و گردن

همانطور که اشاره شد این بیماری بیشتر در ستون فقرات گردن و کمر پدید می آیدف این این نواحی بیشترین حرکت را دارند و بیشتر از سایر نقاط بدن مستعد سایش و پاره شدن هستند. بارز ترین علامت برای به وجود آمدن دیسک فرایش یافته ، درد بسیار کم ، ملایم و همیشگی در نواحی اطراف دیسک می باشد که با مرور زمان شدید تر می شود. شدید تر شدن درد می تواند مرتبط با فعالیت های اخیر شما و استرس هاس غیر طبیعی باشد یا ممکن است به صورت ناگهانی و بدون دلیل و علت به وجود آید. البته لازم به ذکر است که درد بین چند روز تا چند هفته از بین می رود یا کاهش پیدا می کند و مجدداً شدید تر باز میگردد و ادامه پیدا می کند.

سایر علائم شایع میان بیماری دیسک کمر وگردن عبارت اند از :

• افزایش میزان درد با فعالیت هایی مانند خم شدن یا پیچاندن ستون فقرات
• احساس بیرون زدگی بر اثر بی ثبات بودن ستون فقرات ه در گردن یا کمر به وجود خواهد آمد. در برخی از موارد ممکن است دیسک بیرون زده موجب قفل شدن و سخت شدن حرکت برای افراد شود.
• افزایش درد در زمان بلند کردن و جابه جا کردن اجسام سنگین و سبک
• کشش یا اسپاسم عضلانی ( از عوارض طبیعی ناپایداری ستون فقرات می باشد. در بعضی از موارد دسیک تحلیل رفته و ممکن است هیچ نوع دردی ایجاد نکند. اما این مشکل دارای دردی وحشتناک و به طور موقت ناتوان کننده می باشد.
• انتشار پیدا کردن اتمالی درد که موجب بروز احساس سوزش و گرمی می شود. در مواردی که دیسک کمر یا گردن تحلیل رفته باشند این درد در شانه ، بازو ، باسن ، پا ها و زانو ها به وجود خواهد آمد که به درد های مرتبط با گردن رادیکولوپاتی گردن و به درد های مرتبط به کمر ، رادیکولوپاتی کمر گفته می شود.

نکته 

لازم به ذکر است که در برخی موارد فرد فاقد نشانه ها و علائم دیسک می باشد در چنین مواردی اصطلاحا گفته می شود فتق دیسک بدون علامت اتفاق افتاده است.

علائم مختص دیسک گردن

چنانچه فتق دیسک در گردن اتفاق بیفتد ، فرد مبتلا به دیسک گردن با علائم ذیل مواجه می گردد :

• عضلات گردن دچار سفتی و گرفتگی می شوند.
• فرد دچار گردن درد می شود.
• درد به صورت منتشر شونده و در نواحی پایینی بازوها اتفاق می افتد. این نوع درد ، اصطلاحا رادیکولوپاتی یا درد ارجاعی تلقی می گردد.
• فرد در ناحیه دست ها و بازوها احساس گزگز شدن می کند.
• بازوها یا دست ها دچار ضعف می شوند.

علائم مختص دیسک کمر

در حالت کلی فتق دیسک کمر علائم زیر را به دنبال دارد :

• درد در ناحیه کمر
• احساس گرفتگی و سفتی در عضلات کمر
• بروز درد منتشر شونده در بخش تحتانی پاها که این نوع درد نیز موسوم به درد رادیکولوپاتی یا درد ارجاعی کمر یا سیاتیک می باشد.
• در ناحیه پا به خصوص کف پاها احساس گزگز شدن به وجود می آید.
• پاها بویژه کف پا دچار ضعف می شوند.
• در معدود مواردی ، ممکن است فرد مبتلا به دیسک کمر دچار عدم کنترل مثانه یا روده شود.

تشخیص دیسک کمر و گردن چگونه انجام می گیرد ؟

چنانچه این بیماری ، به دنبال اسپاسم عضلانی اتفاق بیفتد ؛ امکان دارد در قوس طبیعی کمر تغییرات قابل ملاحظه ای ایجاد شود. همچنین ممکن است به دلیل ایجاد فشار به ناحیه آسیب دیده در ستون فقرات ، درد ناشی از التهاب عصبی یا اصطلاحا درد رادیکولار افزایش یابد. پزشک متخصص مغز و اعصاب به منظور تشخیص این عارضه ؛ در مرحله اول ، به بررسی و معاینه ستون فقرات بیمار در وضعیت خوابیده یا ایستاده می پردازد.

• آزمایش لازگ

پس از معاینات اولیه ؛ آزمایش لازگ برای بیمار تجویز می شود ؛ این آزمایش به معنی بالا آوردن پا به صورت مستقیم می باشد. طی آزمایش لازگ ، بیمار باید در حالت طاقباز خوابیده و پای خود را به صورت مستقیم بالا آورده و آن را صاف نگاه ‌دارد ؛ سپس اقدام به خم کردن پای خود از ناحیه مفصل ران نماید. چنانچه در این حالت درد ایجاد شود یا شدت یابد ، نشان دهنده التهاب ریشه عصبی لومبوساکرال تحتانی می باشد.

به طور کلی آزمایش های عصبی دیگری نیز جهت تشخیص اختلالات ناشی از اعصاب حسی – حرکتی تجویز می شود. توجه داشته باشید که واکنش های غیرطبیعی ، می ‌توانند ناحیه ایجاد کننده فتق را به درستی نشان دهند ؛ از این رو باید به طور دقیق تحت نظر باشند.

• عکسبرداری

انواع عکس ‌برداری‌ که جهت تشخیص دیسک کمر و گردن تجویز می شود ؛ عبارتند از :

• سی تی اسکن
• اشعه ایکس
• ام آر آی

لازم به ذکر است که ام آر آی و سی تی اسکن ، قابلیت نمایش جزئیات بیشتری را دارند. بهترین راه جهت بررسی و مشاهده بافت های نرم ناحیه ستون فقرات نیز ، از طریق ام آری آی به سهولت امکان پذیر می باشد. این در حالی است که با عکس برداری از طریق اشعه ایکس ، چنین چیزی امکان پذیر نخواهد بود.

• آزمایش الکترومیوگرافی

از دیگر مواردی که در راستای تشخیص این بیماری ممکن است تجویز گردد ؛ آزمایش الکترومیوگرافی ( EMG ) می باشد. چنانچه متخصص مغز و اعصاب ، به آسیب های عصبی در بیمار مشکوک باشد ؛ این نوع آزمایش را تجویز می نماید. از طریق این آزمایش ، می توان به اندازه گیری سرعت پاسخگویی اعصاب به محرک ها پرداخت.

• دیسکوگرافی

دیسکوگرافی ( فلوروسکوپی ) نیز یکی دیگر از راهکارهای تشخیص دیسک کمر و گردن است ؛ که طی آن به داخل یکی از دیسک های بین مهره‌ای جوهری مخصوص تزریق می شود و پس از آن در شرایطی خاص ، درون دیسک های بین مهره ای مشاهده می گردد.

• اسکن استخوان

لازم به ذکر است که جهت داشتن عکس‌ های کامپیوتری از استخوان‌ های بیمار ، اسکن استخوان برای او تجویز خواهد شد. طی این روش ، مقدار ناچیزی از نوعی ماده رادیواکتیو به داخل یکی از رگ های خونی تزریق می شود و سپس در تمامی شریانات بدن منتشر می گردد.

درمان دیسک کمر و گردن

بیشتر افراد به دنبال راهکارهای غیر جراحی برای درماناین مشکل هستند ما در این مقاله به این موضوع می پردازیم.

• ورزش درمانی و حرکات اصلاحی

ورزش درمانی و حرکات اصلاحی قادر خواهد بود درد ایجاد شده در ناحیه کمر و گردن را کاهش دهد و عملکرد بدن را بهبود بخشد. پزشک درمان خانگی دیسک را ورزش می داند که حرکات اصلاحی را به فرد آموزش خواهد داد و حرکات و ورزش های مضر برای دیسک ناحیه کمر را نیز بیان خواهد نمود.

• لیزر درمانی

درمان  با لیزر و تحت بی‌حسی موضعی و به صورت سرپایی انجام می گردد. لیزر درمانی برای درمان دیسک امروزه یکی از درمان های اصلی کلنیک های طب فیزیکی و توانبخشی است چرا که معمولا تأثیر جراحی لیزری دیسک کمر و گردن سریع است. روش انجام آن به این صورت است که سوزن باریکی به کمک تصاویر اشعه ایکس وارد دیسک برجسته خواهد شد.

داخل سوزن فیبر نوری قرار داده می ‌شود و انرژی لیزر منتقل شده از طریق فیبرباعث می شود قسمت بسیار کوچکی از مرکز دیسک بخار ‌کند. در نتیجه خلاء جزیی ایجاد میگردد که فتق را از ریشه عصب دور خواهد کرد و موجب تسکین درد خواهد شد. برای درمان های مناسب دیگر می توانید به بهترین متخصص مغز و اعصاب تهران یا شهر محل سکونت خود مراجعه نمایید تا بعد از معاینات لازم بهترین روش درمان را برای شما عزیزان انتخاب نماید.

روش‌ های پیشگیری از دیسک کمر و گردن

خوشبختانه ، با رعایت برخی نکات و انجام تمرینات ورزشی مناسب ، می‌ توان از بروز این مشکلات پیشگیری کرد یا شدت آن‌ ها را کاهش داد. روش‌ هایی که برای پیشگیری از دیسک کمر و دیسک گردن به شما معرفی می شوند عبارتند از :

حفظ وزن سالم : با رعایت یک رژیم غذایی سالم و انجام فعالیت‌ های ورزشی منظم ، وزن خود را در محدوده نرمال حفظ کنید.
تقویت عضلات مرکزی بدن : تمرینات تقویتی برای عضلات شکم ، کمر و باسن ، به شما کمک می ‌کند تا از ستون فقرات خود به خوبی محافظت کنید.
اصلاح وضعیت بدن : هنگام نشستن ، ایستادن ، بلند کردن اجسام و خوابیدن ، به وضعیت صحیح بدن خود توجه کنید. از خم شدن به جلو و چرخاندن کمر به طور ناگهانی خودداری کنید.
استفاده از صندلی ارگونومیک : اگر شغل شما مستلزم نشستن طولانی مدت است ، از یک صندلی ارگونومیک استفاده کنید تا از فشار بر ستون فقرات بکاهد.
ورزش‌ های سبک و منظم : پیاده‌ روی ، شنا ، یوگا و پیلاتس از جمله ورزش ‌هایی هستند که برای تقویت عضلات مرکزی بدن و کاهش درد کمر مفید هستند.
اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین : هنگام بلند کردن اجسام سنگین ، از خم شدن کمر خودداری کرده و زانوهای خود را خم کنید.
استفاده از بالش مناسب : انتخاب یک بالش مناسب برای خواب ، به شما کمک می‌ کند تا در طول شب در وضعیت صحیحی قرار بگیرید.
فیزیوتراپی : فیزیوتراپی می ‌تواند به شما کمک کند تا دامنه حرکتی خود را افزایش دهید ، قدرت عضلات خود را تقویت کنید و درد خود را کاهش دهید.

در نهایت با رعایت این نکات ساده ، می ‌توانید خطر ابتلا به دیسک کمر و گردن را به میزان قابل توجهی کاهش دهید و از یک زندگی سالم و بدون درد لذت ببرید. در صورت احساس درد در ناحیه کمر یا گردن ، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.