اختلالات رشدی عصبی به طور گسترده با نام اوتیسم شناخته شده است. این بیماری با ایرادات برقراری ارتباط و تعامل اجتماعی نمود می یابد. افراد مبتلا به این عارضه عمدتا رفتار های محدود ، تکراری و کلیشه ای را به نمایش می گذارند. ASD عمدتا بدون در نظر گرفتن هر نوع نژاد و فرهنگی در اشخاص متفاوت جهان به وجود می آیند. تعداد ابتلایان به این عارضه در میان پسران به نسبت دختران بیشتر است. توصیه اکید دکتر مونا حجازی ، بهترین متخصص مغز و اعصاب تهران به مطالعه دقیق متن زیر می باشد.
خصیصه های اوتیسم چیست؟
جهت تشخیص و بررسی دقیق این بیماری ابتدا باید اطلاع دقیق و کامل از روند و علائم بیماری داشته باشید. عارضه ASD عمدتا زیر سه سال در کودکان بروز می یابد و نشانه های این اختلال می تواند کاملا گیج کننده باشد و اولیا به موقع متوجه این مشکل نشوند. شدت و نوع نشانه های این بیماری در افراد مختلف با یکدیگر فرق دارد. به عنوان مثال برخی از فرزندان مبتلا به اوتیسم هرگز حرف نمی زنند.
علل بیماری اوتیسم چیست؟
قبل از این علت این عارضه را نقص در ژنتیک اعلام کرده بودند ؛ اما با پیشرفت چشمگیر و رو به رشد این بیماری و اهمیت پیشگیری و درمان آن ، به این امر پی برده شد که دلایل بروز آن در اولویت قرار بگیرد که به راحتی بتوان روند درمان و حتی پیشگیری اوتیسم در تهران را آغاز کرد. طبق تحقیقات به عمل آمده بهتر است که به محیط و دلایل زیست محیطی دقت بیشتری داشته باشید. برخی از فاکتورهای که می تواند بر ابتلا به این بیماری موثر باشد عبارتند از :
- سابقه خانوادگی در ابتلا به این بیماری
- بالا بودن سن والدین در زمان بچه دار شدن
- داشتن اختلالات ژنتیکی خاص
- پایین بودن وزن در زمان تولد
نشانه های اوتیسم :
مبتلایان به درخودماندگی ، علاقه های محدود و رفتارهای تکراری دارند و به طور معمول در برقراری ارتباط و تعاملات اجتماعی به مشکل می خورند. در ادامه به نمونه های رفتاری آنان اشاره خواهیم کرد. شایان ذکر است که رفتار های نمادین این بیماران مشابه نبوده و میتواند در هر یک به نحوی خاص و متفاوت باشد.
- ارتباط چشمی کم
- در موقع مواجه با افراد به نظر می آید که به گفته های او گوش نمی دهد و حتی به او نگاه نمی کند.
- عدم در میان گذاشتن علایق ، احساسات و لذت بردن از اشیا و محیط اطراف
- واکنش کند در برابر اتفاقات
- اختلال در ادامه مکالمه با دیگران
- متکلم وحده بودن آنان در مواقعی که در ارتباط با موضوع مد نظر خود صحبت می کنند.
- نداشتن تناسب چهره با موضوع صحبت
رفتارهای محدود و پر تکرار می تواند شامل موارد ذیل باشد :
- تکرار بیش از حد برخی کلمات یا عبارات
- علاقه مند بودن به برخی از موضوعات
- بیان علاقه شدید به برخی از وسایل
- ناراحتی از تغییرات جزئی و پیش آمده
- داشتن حساسیت های بیشتر یا کمتر به نسبت عوامل حسی مانند ، نور و صدا و غیره
نقاط قوت افراد مبتلا به اوتیسم :
- قدرت یادگیری موضوعات با جزئیات دقیق و کامل
- به یاد ماندن اطلاعات دریافتی برای مدت طولانی
- یادگیری عالی از روش دیداری و شنیداری
- مهارت بی نظیر در زمنیه ریاضی ، علوم ، موسیقی و هنر
اوتیسم در سنین مختلف:
برخی نشانه های اوتیسم ممکن است در سنین پائین (کودکی) بروز کنند ، ولی معمولا این نشانه ها تا بزرگسالی نهفته می مانند. با دانستن این موضوع، متوجه می شویم که دقت به تک تک رفتارها و واکنش های کودک اهمیت زیادی دارد.
اوتیسم در کودکان (۰تا ۱۲ ماه):
- یکی از این نشانه ها این است که در میمیک صورت کودک هیچ اثری از شوق و ذوق نباشد ، ارتباط چشمی خیلی کم یا اصلا برقرار نشود.
- کودک لبخند زند
- به صداهای اطراف واکنش نشان ندهد (نسبت به صداهای بلند و یکهویی بی تفاوت باشد)
- همچنین ممکن است والدین متوجه شوند که فرزندشان تمایلی به ارتباط برقرارکردن و صحبت کردن ندارد.
اوتیسم در کودکان ۱۲ تا ۲۴ ماه:
- در این سنین ، نه تنها نشانه های قبلی همچنان وجود دارند ، بلکه تقویت و تشدید هم می شوند.
- تاخیر در پاسخگویی و عدم تمایل برای برقراری ارتباط در این سن بیشتر خواهد شد.
- ممکن است کودک موضوعات یا حروفی که قبل تر یاد گرفته بود را فراموش کند
- یکی دیگر از نشانه های درگیری کودک به اوتیسم این است که به یک سری حرکات اجتماعی پاسخ ندهد: دست یا سر تکان دادن
سنین بالاتر ؛ قبل از مدرسه تا نوجوانی :
سندروم آسپرگر، نوعی از اوتیسم است که معمولا بین کودکان در رده سنی ۵ سال به بالا رخ می دهد. کودکانی که به این سندروم دچارند ، توانایی های متوسط و حتی قوی ای در یادگیری مهارت های زبانی دارند که همین امر، تشخیص این بیماری در افراد را سخت تر می کند.
اما دربرقراری ارتباطات اجتماعی ضعیف عمل می کنند برخی نشانه های واضح آن عبارتند از : این کودکان نمی توانند یک مکالمه را ادامه دهند، توانایی درک حالات چهره یا زبان بدن افراد را ندارند، درک جک ها و ضرب المثل ها برایشان دشوار است.
اوتیسم در جوانان:
در این سن ، اوتیسم می تواند تاثیرات منفی زیادی بر نوع رفتار فرد با دوستان ، در محل کار و همکاران داشته باشد.
- ناتوانی دربرقراری ارتباط چشمی با سرپرستان
- کم طاقتی در برهم خوردن روتین و نظم کارشان
- عدم توانایی در برقرای ارتباط و صحبت با همکاران
- اوتیسم در جوانان می تواند نشانه های زیادی به همراه داشته باشد که همگی فرد را به سمت عصبی و مضطرب شدن و نهایتا افسردگی هدایت می کند.
روند تشخیص ASD :
بهتر است که با دیدن هر یک از نشانه هایی که در بالا ذکر شد فورا فرزند دلبند خود را به دکتر نشان دهید. دقت داشته باشید که همواره درمان به موقع بهتر است از روش های درمانی سخت. به موقع متوجه شدن علائم پدید آمده موجب می شود روند تشخیص و درمان بیماری اوتیسم بسیار هموار شود. در سنین دو سالگی کودک ، می توان این بیماری را تشخیص داد. در نتیجه در زمانی که کودک شما دو ساله شده است و نشانه های بالا را مشاهده کردید بهتر است که در اولین فرصت به دکتر متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
تشخیص در کودکان خردسال :
عمدتا بررسی این بیماری در بیماران خردسال فرآیندی دو مرحله ای را پیش رو خواهیم داشت.
ارزیابی پروسه تکامل :
قدم اول معاینه کودک توسط دکتر اطفال است. توصیه می شود که فرزندان دلبندتان در دوره های ۸ ، ۱۹ ، ۲۴ و ۳۰ ماهگی روند تکامل آن ها مورد بررسی قرار بگیرد. در معاینات ۱۸ ماهگی و ۲۴ ماهگی نیز از دید اوتیسم مورد ارزیابی و معاینه قرار بگیرند. گفتنی است که اگر فرزند شما احتمال و ریسک بیشتری برای ابتلا به این بیماری را داشته باشد به طور طبیعی دوره های این معاینات بیشتر خواهد شد.
همانطور که فاکتورهای ابتلا را قبلا بیان کرده ایم ، اطلاع داشته باشید که آن موارد در هر شخص بروز کند احتمال درگیری آن نیز افزایش می یابد. در روند درمان و به خصوص تشخیص ، تجربیات و نگرانی های والدین در اولویت قرار دارند و می توانند بهترین راهنمای دکتر متخصص مغز و اعصاب در تهران باشند که هرچه سریعتر متوجه بیماری شوند.
اقدامات تشخیص تکمیلی :
به صورت عمده برای اطمینان از روند تشخیص یک تیم پزشکی روند تشخیص را به عهده دارند . اعضای این تیم عبارتند از متخصص مغز و اعصاب ، متخصص اطفال ، روانشناس و کار درمانگر می باشند. بررسی بیماری می تواند شامل موارد زیر باشد :
- معاینات پزشکی و عصبی
- بررسی توانایی های شناختی کودک
- ارزیابی رفتار کودک
- پرس و جو از والدین در ارتباط با رفتار فرزند
به این دلیل که بیماری اوتیسم ، عارضه ای پیچیده است ، در برخی مواقع با دیگر بیماری های رفتاری همراه است به همین دلیل ارزیابی و معاینه کامل کودک شامل آزمایش خون و تست شنوائی نیز می شود. پاسخ دقیق و به موقع این تست ها می تواند مهر تاییدی بر روند تشخیص بیماری اوتیسم شود.
تشخیص بیماری ASD در کودکان بزرگ تر و نوجوانان :
از اولین اشخاصی که متوجه تفاوت رفتار فرزندان می شوند ابتدا والدین و بعد از آنان معلمان هستند که بیشترین بازه زمانی را با آنان سپری می کنند. در این شرایط مدرسه به والدین توصیه می کنند که برای درمان به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنند.
روش های درمان اوتیسم به چه صورت است ؟
نکته حائز اهمیت در متد درمان ، عجله کردن است به عبارت ساده تر یعنی هر قدر شما زودتر متوجه این بیماری در فرزندتان شوید می توانید به همان اندازه در روند درمان موثر باشید. دقت داشته باشید که طیف گسترده ای از رفتار های این بیماری وجود دارد در نتیجه نمی توان پروسه درمان یکسانی را برای تمامی افراد در نظر گرفت.
اثر گذاری اوتیسم بر مغز مردانه چگونه است ؟
با توجه به تفاوت های بیولوژیکی و نورولوژیکی میان مغز و ذهن مردان و زنان یک روانشناس این را بیان کرد که بیماری اوتیسم نماینده نوعی افراطی از یک مغز مردانه است. زیرا آقایان به طور کل درعمل سیستمی و بانوان در همدلی کردن تبحر دارند. هرچند استثنا نیز در این حیطه وجود دارد. هم آقایان و هم بانوانی را شاهد هستیم که به این بیماری مبتلا هستند.
تنوع عصب شناختی و جامعه اوتیسم :
این تنوع در واقع تمایز های مابین اشخاص مبتلا به Autism و دیگر گوناگونی های عملکردی غیر معمول که فکر و رفتار آنان را در بر می گیرد را در نظر خواهد گرفت و به آن ها احترام خواهد گذاشت. گروهی که از جنبش تنوع عصب شناختی حمایت می کنند بر این باورند که هیچ نوع مغز نرمالی وجود نخواهد داشت که بتوان بر اساس آن دیگر مغز ها را سنجید.
سه سطح اوتیسم کدام است ؟
به یاد داشته باشید که هر فرد مبتلا به اوتیسم یک تجربه منحصر به فرد را خواهد داشت. متخصصین مغز و اعصاب عمدتا کسانی که به این عارضه مبتلا هستند را به سه دسته تقسیم می کنند. آن دسته از کودکانی که در بخش ابتدای و حالت خفیف بیماری را تجربه می کنند. در این گروه دشواری های اندکی در تعاملات اجتماعی و تکمیل وظایف ویژه دارند. در حالی که گروهی از افراد که در وسط این دسته بندی واقع هستند با چالش های میان فردی بسیار زیادی دست و پنجه نرم می کنند.
این گروه عمدتا برای ایجاد تغییر ، ایرادات بسیاری دارند. اما آن تعدادی که به درجه حاد این بیماری مبتلا هستند این احتمال وجود دارد که به ناتوانی های فکری نیز دچار شوند. حتی برخی از آنان ممکن است قدرت تکلم خود را از دست بدهند. بعضی از این افراد ممکن است به نور ، صدا و یا ترکیب های خاصی به شدت حساسیت نشان دهند و موجب ناراحتی آن ها شوند. دقت داشته باشید که این عارضه در درجه حاد و شدید می تواند بسیار مخرب و پرخاشگرانه ظاهر شود ؛ به طوری که ممکن است ضربات سر به دیوار و یا حتی حمله به دیگر افراد را شاهد باشید.
پروسه های درمانی اوتیسم :
بایستی واقع بینانه به این بیماری نگاه کرد و از واقعیت نهراسید. در واقع برای این عارضه هیچ نوع راه درمان قطعی وجود ندارد. اما همانطور که بارها تاکید داشتیم ، همواره به رفتار و حرکات فرزد خود دقت و توجه داشته باشید تا در صورت مشاهده هریک از نشانه ها ، سریع به متخصص مغز و اعصاب در تهران مراجعه کنید .
هرچه سریعتر بیماری مشخص شود ، به همان میزان نیز بیماری بهتر روند درمان را طی خواهد کرد. اما برخی از متد ها که می توانند به کنترل و یا بهتر شدن شرایط کمک کنند ، عبارتند از :
- رفتار درمانی
- بازی درمانی
- کار درمانی
- فیزیوتراپی
- گفتار درمانی
تاثیر اوتیسم بر زندگی افراد بزرگسال :
طبیعتا در خانواده هایی که یک فرد مبتلا به Autism را دارند بی شک این ترس وجود دارد که نحوه زندگی یک بزرگسال مبتلا به اوتیسم به چه صورت خواهد بود؟! به طور معمول بسیاری از افراد مبتلا در طول زندگی نیاز به مداخله افراد سالم دارند. شایان ذکر است که این بیماری در بسیاری نهفته می ماند و در سنین بالا تشخیص داده می شود.
